فرهنگستان ادب و زبان فارسی دایما در حال تعیین کلمات فارسی برای جایگزین کردن کلمات غیر فارسی است. ظرف سالهای اخیر، کلمات جایگزین این شورا کم کم جای خیلی از کلمات غربی را گرفته است و مردم با راحتی کلمات جدید را استفاده می کنند. برای مثال، کلمهء “خودرو” به جای “اتوموبیل” و یا “ماشین،” اینک کلمهء مانوس و جا افتاده ای در زبان فارسی است. همینطور کلمات “پایانه” برای “ترمینال،” “سامانه” برای “سیستم،” و “بالگرد” برای “هلی کوپتر،” از نمونه های دیگر کلمات جا افتادهء جایگزین می باشند. کلمات زیر در آخرین مصوبهء فرهنگستان ادب و زبان فارسی به چشم می خورند:
“تكاور” به‌جای “كماندو”
“نمانام” به جای “برند”
“واپایش” به جای “كنترل”
“بورد” به جای “رِنج”
“رهنامه” به‌جای “دكترین”
“شدآمد” به جای “ترافیک”
آیا شما از این کلمات جایگزین مطلعید؟ آیا از آن ها استفاده می کنید؟
برای ما ایرانیان ساکن نقاط دیگر جهان این خطر هست که در اثر عدم تماس مستمر با رسانه های فارسی زبان و همزبانان ایرانی، بعضی از این کلمات هرگز نزد ما جایگاهی پیدا نکنند و در طول زمان، ایرانی های داخل ایران با ایرانی های خارج از ایران، فارسی های متفاوتی را صحبت کنند. اگرچه که خیلی از ایرانی های خارج از ایران همیشه می گویند که این اتفاق از 32 سال پیش تا کنون در حال وقوع بوده است و آنها اینک عملا از اینکه بتوانند درک مطلب صد در صدی از مطالب نشریات و سایر رسانه های فارسی زبان داشته باشند عاجزند.
یاد حرف زدن خانوم جانم می افتم که به هواپیما می گفت “طیاره” و به “بیمارستان” می گفت “مریض خانه” و وقتی به او می گفتم که کلمهء “مریض خانه” خیلی قدیمی است می گفت “نه جانم، این کلمه جدیدِ جدید است، قدیم ها بهش می گفتند “دارالشفاء!” فارسی را پاس بداریم!
