نهضت آزادی تحت تاثير گفتمانهای حاکم بر جامعهی روشنفکری و فضای فرهنگی کشور در دهههای ۴۰ و ۵۰ خورشيدی ارادهی معطوف به قدرتِ نيروهای مذهبی و تحصيل کرده را با دو گرايش ملی گرايی و علم گرايی در هم آميخت که هر دو در سالهای بعد از انقلاب و تاسيس جمهور ی اسلامی رنگ باختند. نهضتیها با در هم آميختن دين و دولت (مخالفت با سکولاريسم) و پيروی از نظريهی امامت نقش قابل توجهی در استقرار نظام ولايت فقيه ايفا کردند. حتی پس از کنار رفتن از قدرت و افزايش فشار بر اعضای نهضت، اين گروه هيچگاه رسما با نظريهی ولايت فقيه مخالفت نکرده و خواهان حذف اين مقام از قانون اساسی نشده است.
اعضای نهضت آزادی سهمی قابل توجه در بر ساختن ايدئولوژی اسلامگرايی در ايران داشتهاند، از طرح اسلامی کردن اقتصاد توسط محمود طالقانی تا اسلامی کردن تکامل توسط يدالله سحابی، و از اسلامی کردن علوم انسانی توسط علی شريعتی (از اعضای نهضت در خارج کشور) تا اسلامی …
