به تازگی پس از تبادل چند پیام با مش قاسم گرامی تصمیم گرفتیم که یادی از بهرام صادقی نویسنده توانای سوررئالیست ایرانی بنماییم و آنچه از آثار او در اینترنت در دسترس است در آن ذکر کنیم.
بهرام صادقی را با داستان “سراسر حادثه” که محمد علی سپانلو آن را در منتخبی از داستانهای معاصر ایران(1) گرد آورده بود شناختم. سراسر حادثه داستان خانواده ای است که می خواهند مستاجرینشان را که در همان خانه زندگی میکنند طبق معمول هر ساله برای چله نشینی شب یلدا دعوت کنند. از همان چند سطر اول شخصیت خودم را در کاراکتر مسعود، دانش آموز ششم ریاضی که می خواست توی خانه آزمایشگاه داشته باشد و اختراعات انجام بدهد یافتم و داستان برایم کشش بیشتری پیدا کرد. و یا شاید بهتر باشد بگویم شخصیتی که تا چند سال پیش از خواندن داستان داشتم. اگر مسعود ماشین آفتابی و دوربین آستینی اختراع می کرد، من هم آپارات ساخته بودم، هر چند مثل اختراعات مسعود کار نکرده بود.
بار دوم بهرام صادقی را در کتاب “طنز آوران امروز ایران”(2) که بیژن اسدی پور و عمران صلاحی گرد آورده بودند ملاقات کردم و پس از خواندن داستان عافیت متوجه شدم که حمام نمره هم می تواند جای پر ماجرایی باشد. هر دوی این داستانها در مجموعه ای از داستانهای او به نام “سنگر و قمقمه های خالی” چاپ شده اند.
کتاب دیگر او “ملکوت” داستانی است بلند که در فضایی وهم انگیز اتفاق می افتد. شهر کوچکی که در آن جن به شخصی حلول می کند و مردی که به پیش دکترهای گوناگون می رود تا اعضای اضافی بدنش را ببرند و حال فقط یک دست برایش مانده. در این فضای سیاه که انسان و شیطان و نیکی و پلیدی به هم آمیخته است همه تنها به دنبال یک چیز هستند و آن آرامش درون است. شخصیتهای اسرار آمیز و بی اختیاری انسانها در این داستان گاه خواننده را بیاد بوف کور صادق هدایت می اندازد.
متولد نجف آباد در سال 1315، صادقی از آن شوخ طبعی اصفهانی در بسیاری از داستانهایش بهره برده است. او استاد محاوره است و گفتگوی افراد گاه آمیزه ای است از طنز و فلسفه و ابزاری در دست نویسنده که به روانکاوی شخصیتهای داستان پرداخته است.
زمانی که در اینترنت به جستجوی داستانهای صادقی پرداختم به محبوبیت این نویسنده در میان خوانندگان ایرانی پی بردم و معلوم شد که طرفداران پر و پا قرص این نویسنده بیاد ماندنی فقط من و مش قاسم نیستیم و او با دو کتاب در ادبیات ایران جاودانه شده است. داستانها و نوشتجات دیگری نیز هست که به صورت کتاب چاپ نشده اند.
از آنجا که بهترین راه آشنایی با هر نویسنده خواندن آثار اوست، فهرستی از آثار او در اینترنت عرضه می شود.
داستانهای دیگر مجموعه سنگر و قمقمه های خالی عبارتند از: فردا در راه است، وسواس، گرد هم، داستان برای کودکان، نمایش در دو پرده، با کمال تاُثف، زنجیر، در این شماره، تدریس در بهار دل انگیز، هفت گیسوی خونین، اذان غروب، تاَثیرات متقابل، یک روز صبح اتفاق افتاد، صراحت و قاطعیت، آوازی غمناک برای یک شب بی مهتاب، مهمان ناخوانده در شهر بزرگ، عافیت.
———–
1- محمدعلی سپانلو، باز آفرینی واقعیت، کتاب زمان، 1356
2– بیژن اسدی پور – عمران صلاحی، طنز آوران امروز ایران، انتشارات مروارید، 1356
