شنبه ۱۹ آبان ۱٣٨۶ – ۱۰ نوامبر ۲۰۰۷
دکتر تورج پارسی
تن من لاشه ی فقر است و من زندانی زورم
کجا می خواستم مردن!؟ حقیقت کرد مجبورم
چه شبها تا سحر عریان، بسوز فقر لرزیدم
چه ساعتها که سرگردان، به ساز مرگ رقصیدم
از این دوران آفت زا، چه آفتها که من دیدم
( کارو)
در یکی از نوشته های بهرام حیدری به یک زبانزد بختیاریبرخورد کردم که می گوید حرف، حرف می کشد و گندم پخته آب، که یاد آور سخن، سخن آرد بیهقی است. در این نوشته نیزحرف، حرف را می کشد و نفت هم فقر را!
در جستجوهایی که شبانروزان در سایت ها می کنم ، با سایتی آشنا شدم به نام دید ه بان میانکاله. در آن سایت شعری بود به نام حسن چرا نمی خنده؟ نام شاعر قید نشده بود. کوتاه شده ای از آن شعر را با هم بخوانیم :
حسن چرا نمی خنده؟
حسن ۱
حسن۲
حسن فصل خزونه
چشاش تغار خونه
اجل روزی که این چشمای گریونو ببنده
حسن شاید بخنده!
این شعر مرا تا خانه ی نیما برد، آن هم به خاطر پرسشی که نیما در شعرش مطرح کرده بود. به هر روی حرف، حرف می کشد. نیما می پرسد:
در آن ویرانه منزل،
که اکنون حبسگاه بس صداهای پریشانست،
بگو با من: که می خندد؟
که گریانست؟
واژه ی عربیی ِ حَسَن، صفت است که از نظر لغوی به معنی ی ِ خوب و نیکوست؛ امّا در این شعر، حسن یعنی فقر، حسن یعنی بدبختی؛ یعنی آوارگی!
سرزمین حسن همه جا می تواند باشد ،حسن می تواند درامریکای لاتین خورخو، در هند شانکار، در روسیه ولادیمیر، در افریقا اکسولانی، در امریکا لویی و در چین لی نام داشته باشد. اما این حسن ایرانی است کشوری که به گفته ی تاریخ از کهن سالان روزگارست. در سرزمین حسن که ایران نام دارد، کاوشهای باستان شناسی آشکارساخته است که ساکنینش از ۵ تا۶ هزار سال پیش قیر را به عنوان ملاط در ساختمان و یا برای نصب و بهم چسباندن جواهرات و ظروف سفالین و اندود کردن کشتیها بکار میبرده اند. پیر توس هم در آغاز داستان بیژن و منیژه به شبی قیرگون اشارت دارد
ناگفته نماناد گروهی از سادات شوشتری یک سده پیش از دارسی، سالهای سال در نزدیکی چاه کشف نشده شماره یک نفت مسجد سلیمان، از چشمه های جوشان نفت، قیر استفاده می کرده اند به همین دلیل به سادات قیری نامور می شوند.
سرانجام در سرزمین حسن که ایران نام دارد در ۲۶ مه ۱۹۰۸ برابر با خرداد ۱۲۸۷ هـ.ش نفت از چاه شماره یک مسجد سلیمان فوران می کند. این نخستین چاه نفت خاورمیانه و دومین چاه نفت دنیا است یعنی پس از چاه نفت پنسیلوانیا که در سال ۱۸۵۸کشف و استخراج شد. سر آرنولد ویلسن، در کتاب خود با عنوان جنوب غربی ایران فوران نفت از چاه شماره یک مسجد سلیمان را توصیف کرده است. ویلسن یک سروان ارتش انگلیس بود که به خطه خوزستان سفر کرده بود و بهنگام فوران نفت از چاه شماره یک در کمپ کاوشگران حضور داشته است. وی می نویسد:
“سحرگاهان روز۲۶ماه می یکی از دو چاه آزمایشی در عمق۱۲۰۰ پا به نفت رسید. من که در جلوی چادر خود در آن حوالی در خواب بودم به محض شنیدن سروصدای غیرعادی و داد و فریاد کارگران بیدار شدم و به طرف چاه دویدم. ستون سیاهرنگ نفت در حدود۵۰ پا از نوک دکل حفاری بالا می زد در هوا بخش می شد و به سروصورت کارگران می پاشید. نفت چون نهرآب در دره های اطراف روان بود.”
ویلسن در ادامه می نویسد:
“رینولدز(اولین رئیس عملیات نفت در ایران) تصمیم گرفت از هدر رفتن آن جلوگیری کند. گودال بزرگی در۲۰۰ متری چاه درست کردند و جریان نفت را به طرف آن سرازیر ساختند. در حفر چاههای بعدی برای گرم کردن دیگ بخار، بجای هیزم از این نفت ها استفاده می شد.”
اما امروز که دوشنبه ۲۹ اکتبر ۲۰۰۷ و روز جهانی صدورفرمان کوروش کبیر است (فرمانی که تساوی فرصت ها را برای انسان نوید داد)، قیمت هر بشکه نفت ۹۰دلار اعلام شد! سرزمین حسن که ایران نام دارد دومین تولید کننده ی بزرگ نفت جهان است. سرزمین حسن در حال حاضر روزانه ۲/۴ میلیون بشکه نفت تولید می کند. در کنار منابع عظیم نفت، سرزمین حسن که ایران نام دارد بعد از روسیه بزرگترین منابع گاز جهان را نیزدر اختیار دارد. مدیرعامل شرکت ملی نفت سرزمین حسن در مورد میدان گازی پارس جنوبی می گوید: با توجه به ۱۳ میلیارد تریلیون فوت مکعب گاز و ۱۰ میلیارد بشکه ذخیره میعانات گازی این میدان، ارزش اقتصادی هر فاز آن سالانه /۵۲ میلیارد دلار است و برای پنج فاز اولیه که به بهره برداری رسیده اند در مجموع پنج میلیارد دلار سرمایه گذاری شده که تاکنون ۱۶ میلیارد دلار ارزش تولید آنها بوده است. ایران در حال حاضر چهار میلیون و دویست هزار بشکه نفت تولید می کند که حدود یک میلیون و۶۰۰ هزار بشکه از آن در داخل پالایش و به مصرف داخلی می رسد و بقیه صادر می شود.
با این همه دارایی در کشور حسن که ایران نام دارد “حدود یازده میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می کنند. اما کارشناسان می گویند آمار واقعی بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر است.” مثلا “خط فقر در شهر تهران برای یک خانواده چهار نفری ۴۰۰ هزار تومان و در شهرهای دیگر ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده است و با توجه به حداقل دستمزد یک کارگر غیرمتخصص که حدود ۱۵۰ هزار تومان است، می بینیم که بسیاری قادر به تامین معاش خود نیستند.
فقر یعنی بیداد؛ پس نفرت انگیزست!
فقر چه معنایی دارد؟ یعنی نداشتن درآمد کافی برای پایین ترین میزان کالری مورد نیازکه معمولا هر فرد می باید در روزمیان دوتا دوهزارو سی سد کالری را از طریق تغذیه به دست آورد. نکته شایان نگرش این است که بخش عمده ای از مردم جهان به کالری مورد نیاز دست رسی ندارند یعنی فقیرند!
کسی که نتواند حداقل کالری روزانه ی خود و خانواده را تامین بکند چگونه می تواند درهنگام بیماری به دکتر مراجعه بکند یا کودکش را به مدرسه بفرستد؟
فقر یعنی دسترس نداشتن به آب و نان و دارو و… که ْپی آمد آن مرگ و میر است، وحشت آورست که در هر پنج ثانیه یک کودک در اثر گرسنگی می میرد. درهر دقیقه یک کودک در اثرایدز می میرد و چهار کودک هم پدرو مادر خود را در اثر بیماری از دست می دهند!
امروز دراین جهان نابرابر یک میلیارد آدم درآمدی کمتر از یک دلار دارند. دو میلیارد به آب آشامیدنی پاک و تمیزدسترسی ندارند، بیش از یک میلیارد کودک از رفتن به مدرسه محرومند.
فقر زاینده ی خودفروشی، اعتیاد، قتل و دزدی است. فقر با بیکاری پیوند دارد. فقر باعث می شود که کودکان جهت کمک به خانواده به کار گرفته شده و مورد سواستفاده های گوناگون قرار گیرند یا به نام سرباز، اسلحه به دستشان دهند که درواقع حکم تباهیشان را امضا می کنند.
” Poverty is hunger. Poverty is lack of shelter. Poverty is being sick and not being able to see a doctor. Poverty is not having access to school and not knowing how to read. Poverty is not having a job, is fear for the future, living one day at a time. Poverty is losing a child to illness brought about by unclean water. Poverty is powerlessness, lack of representation and Poverty has many faces, changing from place to place and across time, and has been described in many ways….”
http://web.worldbank.org/
/
WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTPOVERTY/EXTPA/۰,contentMDK:۲۰۱۵٣٨۵۵
~menuPK:۴٣۵۰۴۰~pagePK:۱۴٨۹۵۶~piPK:۲۱۶۶۱٨~theSitePK:۴٣۰٣۶۷,۰۰.html
حقوق حسن در پیمان جهانی حقوق کودک
نیک آگاهیم که پیمان حقوق کودک یک پیمان نامه ی جهانی است که برای دفاع وحمایت ازحقوق کودکان تهیه شده است، البته یافتن حلقه ی گمشده ی حقوق کودک چهل سال پس از تصویب پیمان حقوق بشر پرسش برانگیز است. آیا به خاطر می آورند که سیزده میلیون کودک در جنگ دوم جهانی کشته شدند وهم اکنون سه میلیارد کودک بر روی زمین زندگی می کنند.
به هر روی این پیمان پس ازده سال گفتگو بین کشورهای عضو سازمان ملل درسال ۱۹۸۹ میلادی تدوین گردید ودرسال ۱۹۹۰ به مرحله اجرا درآمد. هم اکنون از ۱۹۳ کشور جهان ۱۹۱ کشور به این پیمان گرویده و مسئولیت اجرای مواد آنرا دارند (امریکا و سومالی امضا نکرده اند) پیمان جهانی حقوق کودک دارای یک مقدمه و پنجاه و چهار/۵۴ ماده است که ۴۱ماده آن حقوق کودک را مطرح می سازد و۱۳ماده آن درباره چگونگی اجرای آن درهرکشور است.
کشور حسن که ایران است و حکومتش جمهوری اسلامی نام دارد در سال ۱۹۹۴ این پیمان را مشروط امضا کرده والبته مسئول اجرای مفاد آن گردیده است.
ماده یک، حقوق کودک را چنین تعریف می کند: کودک کسی است که سن او کمتراز ۱۸سال باشد مگر این که براساس قانون ملی قابل اعمال، سن قانونی کمتر تعیین شده باشد.
ماده یک اصلی تعیین کننده است که مواد دیگر از آن مایه گرفته اند. به همین دلیل می باید روی آن تکیه بشود. درکلیه مواد حقوق کودک در رابطه با پدر و مادر، جامعه و دولت به شکل آشکار نمودار داده شده است که ماده دو وسه و سی و دو بسیار شایان توجه است:
ماده ۱- منع تبعیض:
حقوق این پیمان بدون استثناء متعلق به همه کودکان است ودولت ها باید کودکان را دربرابر هرگونه تبعیض، حمایت کنند.
ماده ۳- منافع کودک:
درهراقدامی باید منافع عالیه کودک درنظرگرفته شود و در صورتی که والدین یا سرپرستان کودک در این زمینه کوتاهی کنند، دولت ها باید حمایت و مراقبت لازم را از کودکان به عمل آورند.
ماده ی ۳۲ دامنه کارکودک را چنین می نمایاند:
کودک باید در برابر کاری که رشد و سلامت او را تهدید می کند، حمایت شود. دولت ها باید حداقل سن کار و شرایط کار کودکان را مشخص کنند.
برخلاف خواست پیمان جهانی کودک هم اکنون ۱۸۶ملیون کودک میان پنج تا چهارده سال کودکان کارند، کودکانی که همه ی آرزوهایشان به تباهی کشیده می شود.
حال ببینیم کشور حسن که ایران نام دارد و امضا کننده ی مشروط این پیمان است چگونه به حمایت کودک می پردازد و اصولا کودک را چگونه می بیند.
ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی پدر فرزندکش را از مجازات قصاص دور نگه می دارد یا ماده ۱۱۷۶ قانون مدنی حق تنبیه به پدرو مادر می دهد و غیره و سن مسوولیت کیفری (برای دختران ۹ سال و پسران ۱۵ سال تمام قمری) و صدور احکام سنگین برای افراد زیر ۱۸ سال آمده است. یعنی در کشور حسن تساوی حقوق افراد آنچنان محترم است که همگان را در هر سن وسال بدون تبعیض می توان به چوب دار آویزان کرد!
از سویی از ۲۴ میلیون نفر جمعیت زیر هیژده سال (سن مدرسه) ، تنها هیژده ملیون نفر راه به مدرسه دارند و شش ملیون محرومند که آنها را کودکان کار می نامند. این شش میلیون معمولا جهت کمک به خانواده مجبور به کارند که مورد همه گونه سواستفاده قرار می گیرند حتا در میان آنها کودکان زیر هفت سال هم وجود دارد. از سویی دو میلیون کودک خیابانی چگونه بوجود آمده؟ در یاسوج که تیره و قبیله ریشه دارد هفتسد کودک خیابانی هست! این در واقع بالاتر از فاجعه است که در میان عشایر نیز کودک آواره و ویلان پیدا شود! نوانخانه ها و پرورشگاه ها چه سرنوشتی پیدا کردند؟
سرزمین حسن چه ندارد؟
در سرزمین درندشت حسن همه چیز هست، یک سو میراث فرهنگی است که همچون موزه ای است از پگاه تاریخ تاکنون که از نظر اقتصادی بسیار می تواند بازده داشته باشد، آن سوطبیعت چهارفصل آنست آنچنان که هم زمان می توان در ۳۵ درجه سرمای اردبیل اسکی کرد و در ۳۵ درجه گرمای جنوب تن را در لاژورد خلیج همیشه پارس به دست آب سپرد، جنگل، کوه و دریا و… ثروتی هستند همچون نفت. اما در همین سرزمین که کشور حسن است و ایران نام دارد، بیکاری و فقر بیداد می کند که بر شمرده شد. نکته ی شایان توجه این که این همه ثروت با فقرعمومی خوانایی ندارد. مشکل در کجاست؟ چرا در کشور ثروتمند حسن باید فقر این چنین قیافه ی کریه خود را بنمایاند. با این حال و شرایط آیا حسن چگونه بخندد؟
افسار گسستگی سرمایه داری آنچنان میدانی پیدا کرده که اگر بتواند روز روشن را نیز به انحصار خویش در خواهد آورد، استبداد و سرمایه داری “صبح را وارونه کرده اند” * سرمایه داری چشم را بسته است. نه مکیدن جان آدمی را می بیند. نه به تباهی طبیعت اعتنایی دارد. تنها سود مطرح است؛ حتا با فروش مواد مخدر! و چه مکارانه در این سوداگری ها دین و سرمایه پا به پای همند!
در این جا به یاد سخنرانی ویکتورهوگو در مجمع قانون گزاری فرانسه در دهم ژانویه ۱۸۵۰ افتادم که گفته بود:
“فقر بدترین دشمن نظم و قانون است. فقر نیز مانند جهل شبی تاریک است که به ناچار باید سپیده ی بامدادی در پی داشته باشد”
سرچشمه ها:
خانم شیرین عبادی در گفتگو با بخش فارسی بی بی سی – دوشنبه ۱۹ فوریه ۲۰۰۷
دیده بان میانکاله یکشنبه، ۲ اردیبهشت، ۱۳۸۶
http://www.naftepars.ir/official/۲۹۶۱/view.asp?ID=۴۰۷۴٨٨
http://www.msu.edu/~jdowell/۱٣۵/JGParker.html
http://www.unhchr.ch/development/poverty-۰۲.html
http://www.irp.wisc.edu/faqs/faq٣.htm= I.R.P= Institue for Research on Poverty
.”http://www.iran-e-sabz.org/barname/zamime.html
Barn arbetare , jobb istället för skola
http://www.un.dk/swedish/Briefing_papers/Fattigdom/main.htm
Source: http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=12184
