به گونه ای تصادفی، مقاله ای در مجله «مری کلر» با عنوان «چند همسری در اسلام» نظرم را به خود جلب کرد که به دیدگاه های یک روزنامه نگار عربستان سعودی به نام « نادین البدیر» پرداخته بود. در این مقاله آمده است که نویسنده فوق تلاش کرد تا با خلق یک ادعای خیالی پر هیاهو به واقعیت دردناک و ضد انسانی چند همسری در اسلام انتقاد کند.
به عنوان یک ایرانی به ذهنم رسید که ماجرای فوق ربط زیادی با جامعه ایرانی ندارد ولی پس از افزایش کنجکاوی نسبت به موضوع، و با کمی تحقیق میدانی، متوجه فیلم مستندی شدم که توسط یک فیلمساز ایرانی در باره یک مرد ایرانی و چهار همسرش ساخته شده بود و در بهت تاسف باری متوجه شدم که برداشت اولیه ام از واقعیت به دور است.
فیلم مستند «چهار همسر، یک شوهر» ساخته فیلمساز خوب ایرانی «ناهید پرسون» که از او این اواخر فیلم زیبای مستندا «ملکه فرح و من” در اروپا و امریکای شمالی به روی پرده های سینما ها رفته است سند کامل بود که در این زمینه تولید شده است. با دانستن این حقیقت مستند بود که تصمیم گرفتم تا نظرات مطرح شده توسط خانم نادین البدیر را منعکس سازم.
«اجازه بدهید تا آنجا که قدرت تخیل سرکش من فرصت می دهد چهار یا پنج و حتی ده همسر انتخاب کنم، هم یک شوهر سیاه پوست داشته باشم و هم یک موطلایی، در ضمن سعی می کنم از بلند قد ها و کوتاه قدها هم انتخابی داشته باشم. سعی می کنم از هر نژاد و مذهبی نیز همسری برگزینم با قیافه ها و اندام های مختلف و قول می دهم که تعادل و عدالت را حفظ خواهم کرد».
این بخشی از مطالبی است که نادین البدیر سعی کرد با زبانی بی پروا قانون چند همسری اسلامی را با آن به زیر سئوال ببرد و از منطقی استفاده کند که مردان و قانون گذاران اسلامی استفاده می کنند. این نویسنده در مقاله اش به درستی به این سئوال پرداخت که چرا مردان پس از ازدواج اول هوس می کنند سه همسر دیگر نیز برای خود تدارک ببینند ولی به زنان این حق داده نمی شود؟
نادین البدیر که عملا معتقد به ازدواج یک مرد و یک زن است به این فکر افتاد که می تواند با طرح این ادعا باعث شود تا به مردان نشان دهد که پدیده چند همسری چقدر می تواند زننده و شرم آور باشد و در یک واکنش احساسی ثابت کند که قوانین ملاهای طرفدار این قانون، قرن ها از واقعیت اجتماعی جهان معاصر فاصله دارد.
واکنش های بسیار وسیعی نیز پیرامون درخواست یک زن مسلمان برای داشتن چندین همسر بعد از چاپ مقاله در «المصری الیوم» ایجاد شد. اکثریت جواب های داده شده، این نویسنده سعودی را به یک زن بدکاره تشبیه کرده اند که رسما از طریق مطبوعات می خواهد به تبلیغ خودفروشی دامن بزند و با خشم تمام نوشته او را توهین آمیز و تهوع برانگیز یافتند. ماجرا حتی شکل جدی تر به خود گرفت وقتی که یک نماینده پارلمان مصر از او شکایت رسمی به عمل آورد.
نمایندگان و صاحب نظران اسلامی در دانشگاه الازهر و سایر رجال مذهبی گفته های نادین البدیر را شرم آور توصیف کردند و خواستار جلوگیری از اشاعه نظراتش شدند. صاحب منصبان مذهبی مصر اعلام کرده اند که دلیل الهی برای چند همسری مردان وجود دارد و هیچ زنی حق ندارد سنت و شریعت را به زیر سئوال ببرد.
نادین البدیر در مصاحبه ای که مجله «مری کلر» با او در این زمینه ترتیب داده است به این نکته اشاره کرده است که: «زنان کشورهای مسلمان به گونه ای مداوم به تبعیض جنسی موجود در قانون چند همسری مردان اعتراض کرده است ولی گوش شنوایی وجود ندارد و درست به همین خاطر بود که من ناچار شدم از طریق این مقاله به نوعی فریاد بزنم تا شاید صدای ما شنیده شود».
نادین البدیر تحت تاثیر واکنش های موجود، دست به نوشتن مقاله دیگری زد و در آن رو به مردان گفت که «تازه دارید اندکی از طعم عصبانیت ما زنها را حس می کنید». نادین که هم زمان با فعالیت های نویسندگی، مجری یک برنامه تلویریونی به نام «برابری» در شبکه تلویزیونی «ال حورا» نیز است در یکی از برنامه هایش گفته است که «بسیاری به این نتیجه رسیده بودند که من در آرزوی ساختن حرمسرایی برای خودم هستم ولی این ادعا با باور های من در تضاد است».
اتهمات و تهدیدها به گفته این زن نویسنده عرب باعث افزایش نگرانی خانواده اش و بویژه مادرش گشته است که معتقد است امکان تیراندازی به دخترش بسیار زیاد است ولی نادین ترسی از این بابت ندارد «هم زمان با سیل تهمت ها و التیماتوم ها، بیشتر از هر چیزی، صدها ایمیل و مقالات حمایت کننده از من باعث دلگرمی ام می شود و خوشحالم از اینکه صدای ناخرسندی زنان در باره سنت توهین کننده چند همسری در اجتماع پیچیده شده است».
در ادامه بحث های دامن زده شده در باره قانون چند همسری ماجرا به خانواده رئیس جمهور مصر نیز کشیده می شود. وقتی که همسر رئیس جمهور «سوزان مبارک» در یک مصاحبه تلویزیونی با شبکه «العربیه» با این سئوال روبرو می شود که نظر او در این باره چیست می گوید که: «ما مثل تونسی ها آنقدر خوش شانس نیستیم که بتوانیم قانون چند همسری را لغو کنیم ولی من معتقدم که از راه آموزش و فرهنگ می توانیم کم کم آن را بی اساس کنیم».
ونداد زمانی
v.zamaani@gmail.com
منابع
By Abigail Haworth, The Case for a Harem of Husbands
