پرسش و پاسخ ۲۲ بهمن

همزیستی عصبی ولی اجباری سبزها و اصولگرایان

چه کسی روز ۲۲ بهمن پیروز شد؟
به اعتقاد من، هم اصولگرایان و هم سبزها در این روز موفق بودند. در این روز کسی “شکست” نخورد و هر دو طرف دست آوردهایی داشتند. از یک سو، دولت توانست طرفدارانش را در سطح وسیع و چشمگیری به خیابان بیاورد و از این لحاظ دست بالا را داشت. به همین خاطر، دولت به خود مطمئن شد که میتواند در صحنه سیاسی کشور فعال باشد و در برابر مخالفین مقاومت کند. از سوی دیگر، در مقایسه با حضور اصولگرایان، حضور سبزها در خیابان چشمگیر نبود. اما باید توجه کرد که برنامه ریزی و تدارک حکومت –  در شکل مدیریت پلیسی و مدیریت رسانه ای وسازماندهی طرفدارانش –  قدرت به القوه سبزها را نشان داد. به عبارت دیگر، سبزها میتوانند مطمئن باشند که در روند سیاسی تاثیر گذارند و حالا حالاها در صحنه اند.

چه نظریه ای شکست خورد؟
سه گروه در این میان شکست خوردند. اول، اصولگرایانی که میگفتند جنبش سبز مرده و اکنون باید میخ تابوتش را کوبید. دوم، انها که میگفتند اصولگرایان به آخر خط رسیده اند و رژیم سرنگون خواهد شد. سوم، انها که معتقد بودند بسیج توده ها در خیابان – چه بی خشونت و چه با خشونت – میتواند به نحوی بحران فعلی سیاسی مملکت را حل کند.

آیا موازنه قوا تغییر کرد؟
در درازمدت نشانی دیده نمیشود که موازنه قوا به نفع اصولگرایان دولتی و یا جنبش سبز تغییر کرده است. هر دو طرف در برابر هم مات هستند. نکته مهم این است که هر دو طرف احساس میکنند در روز ۲۲ بهمن موفقیت هایی داشته اند و یا شکست نخورده اند و برای آن قیمت کلانی نپرداخته  و – به عبارت دیگر – سودشان بیشتر از زیانشان بوده است. به همین خاطر هر دو طرف روش و منش سابق خود را ادامه خواهند داد و سیاست خود را عوض نخواهند کرد. موازنه قوا میان دوطرف همچنان ادامه خواهد داشت تا موقعیت یکی از طرفین تغییر کیفی کند. تغییری که در هشت ماه گذشته به چشم نخورده است.

اکنون موقعیت اصولگرایان چیست؟
اصولگرایان و از جمله دولت در روز ۲۲ بهمن نشان دادند که همچنان در مرکز معادلات سیاسی هستند. این نظریه که انقلاب سال 1357 تکرار خواهد شد و دولت مثلا در روز ۲۲ بهمن سرنگون خواهد شد به حقیقت نپیوست. اصولگرایان توانستند صدها هزار نفر از طرفداران خود را بسیج کنند و برنامه چشمگیری به نمایش بگذارند. آنها شعارهای قدمی خود را تکرار کردند و خواهان مرگ “غیر خودی ها” شدند. آنها حرف جدیدی برای گفتن نداشتند اما ولی بهرحال به صحنه آمدند.

خشونت چه تاثیری خواهد گذاشت؟
روز ۲۲ بهمن نیروهای انتطامی و لباس شخصی ها حضور وسیعی در سطح شهر داشتند و در چند مورد، همانطور که پیش بینی میشد،  سبزها را مورد حمله قرار دادند. اما در این روز خشونت مسئله اصلی نبود و نباید آنرا مهمترین مسئله سیاسی فرض کرد. اول اینکه خشونت محدود بود و دوم اینکه خشونت به عنوان روش کار مورد استفاده رهبران سیاسی و سبزها قرار نگرفت. حکومت هم خشونت را محدود نگه داشت. مثلا دستور تیراندازی صادر نکرد. تاثیر فاکتور خشونت احتمالا کوتاه مدت خواهد بود و اگر رهبران اصلاح طلب بتوانند اوضاع را بیش از پیش مهار کنند خشونت سرنوشت سیاسی مملکت را تعیین نخواهد کرد و عامل اصلی نخواهد بود.

موقعتیت رهبران سبز چه بود؟
برخلاف صحبت هایی که نیروهای تندرو میکنند، رهبران اصلاح طلب داخل کشور نشان دادند که تنها نیرویی هستند که درشرایط فعلی مملکت میتوانند فعالین را به خیابان بکشند. انها توانسته اند طی هشت ماه اخیر میان سبزها نوعی نظم و انضباط سیاسی برقرار کنند و در شرایط مطلوب از این نیرو بهربرداری کنند. ضروری است که حمایت از رهبری اصلاح طلبان داخل کشور بیش از پیش تقویت شود.

چه نقشی توده های سبز داشتند؟
در هشت ماه گذشته، اپوزیسیون سبز بیش از هر چیز از خود سرسختی نشان داده است. البته در این روند نوسان وجود داشته. اما سبزها در چند مورد صدها هزار نفر از نیروهای خود را به خیابان آورده اند و با شعارهای خود دولت را به چالش کشیده اند. اکنون به نظر میرسد که توده های سبز مقداری با حسابتر از گذشته حرکت میکنند. برخلاف درخواست برخی از فعالین سیاسی خارج از کشور که جنبش را به سمت رادیکالیسم تشویق میکنند به نظر میرسد که روز ۲۲ بهمن فعالین خیابانی به رهبری میانه رو تر داخل کشور نزدیکتر بودند.

آیا دولت جنبش سبز را به رسمیت خواهد شناخت؟
نشانی دیده نمیشود که دولت آماده و یا علاقمند و یا قادر باشد که جنبش سبز را به رسمیت بشناسد. دستگیری ها، محاکمه ها و زندان ها حاکی از بی علاقگی اصولگرایان به مصالحه است. اعتراف های تلویزیونی و اعدام ها را همین میتوان به این لیست افزود. اما واقعیت اجتماعی این است که یک نوع همزیستی اجباری و تحمیلی میان دو طرف به وجود آمده است. اصولگرایان و سبرها مثل دو همسر هستند که نه میتوانند از هم جدا شوند و نه میتوانند راحت کنار هم زندگی کنند. هردو مجبورند که کنار یکدیگر هم بمانند و یکدیگر را تحمل کنند. این همزیستی عصبی و ناراحت و اجباری است.