سوفی راستوپچین که بعدها به نام کنتس دو سگور [1]مشهور شد متولد مغوستان در روسیه تزاری است. پدرش، ژنرال راستوپچین، از مقام های مهم دولتی چون ژنرال و وزیر امور خارجه و بالاخره حاکم مسکو در دوران کشورگشایی ناپلئون بود. حریق بزرگ مسکو که در دوران حاکمیت پدرش در مسکو و توسط ارتش بزرگ ناپلئون انجام گرفت بر سوفی تأثیر عمیقی گذاشت که بعدها این "حریق بزرگ مسکو" بارها و بارها در آثارش منعکس شد.

در سال 1814، پانزده ساله بود که همراه خانواده اش، روسیه را ترک کرد و پای به عالم تبعید گذاشت و در مجموع سه سالی را در ورشو (لهستان) و آلمان و ایتالیا سپری کرد تا سرانجام برای همیشه در فرانسه مستقر شد.

سوفی مثل بسیاری از دختران، که به خاطر نداشتن مهر و محبت از سوی والدین مجبور به ازدواج می شوند تا از شر خانواده ی خود خلاص شوند، (چون رابطه ی خوبی با مادرش نداشت) در 14 ژوییه 1819 با کنت اوژن دو سگور ازدواج کرد و برای او هشت فرزند به دنیا آورد. کنتس دو سگور نوشتن و انتشار کتابهایش را در سن پنجاه و هشت سالگی آغاز کرد. او هفتاد و پنج سال زیست و در دوران پانزده سال نویسندگی پیگیر خود، آثار بسیاری خلق کرد و پرفروش ترین و محبوب ترین داستانهای کودکان آفرید.

اولین کتابش "سلامتی کودکان" را که کتابی است برای مادران، برای روش یادگیری کمک های اولیه و پیشگیری از بیماری های کودکان و بالاخره مراقبت از اطفال، به هزینه مولف منتشر کرد ولی از آن پس، همیشه ناشرش انتشارات "هاشت" بود که کتابهای او را طراحی شده و با طرح های مصور در "کلسیون رز" و یا در قطع جیبی منتشر می کرد و سوفی مدام مواظب بود که چیزی از کلمات و یا عباراتش را تغییر ندهند و دستکاری نکنند. [2]

معروف ترین کتاب های کنتس دو سگور [3]: بدبختی های سوفی، خاطرات یک خر (اعتمادالسلطنه از "خاطرات یک خر"، اقتباسی ایرانی به عمل آورد و آن کتاب را با عنوان "خرنامه" منتشر کرد)، دخترکان نمونه، مهمانخانه ی فرشته ی نگهبان، ژنرال دوراکین، نابغه ی بد، فرانسوای گوژپشت، ژان غرغرو و ژان خنده رو، تعطیلات و ... را نام برد. بسیاری از کتابهای کنتس دو سگور را می توانید به فرانسه از اینجا [4]داونلود کنید.

***

کنتس دو سگور، علیرغم اصل روسی و مغولی خود، یکی از نویسندگان محبوب فرانسه شناخته می شود و جزو زنان مشهور نرماندی است. کنت دو سگور، شوهر سوفی، علیرغم عنوان اشرافی خود، ثروتمند نبود و سرانجام با پولی که پدر سوفی، ژنرال راستوپچین به دخترش داده بود و مبلغی معادل صدهزار فرانک قدیم بود، آنها قصری در نرماندی واقع در شمال فرانسه خریدند و ساکن قصر شدند. قصر هنوز در نرماندی است ولی در حال حاضر، مکانی است برای آموزش کودکان و از این جهت نمی شود اجازه ی بازدید از محل را گرفت ولی برای کنتس دو سه گور در نزدیکی کلیسای شهر اوب Aube موزه ای ساخته اند و کتابها و دست نویس ها و اشیاء به جای مانده از او، و عکس های خانوادگی و یا نقاشی هایی از افراد خانواده را در آن موزه جمع آوری کرده اند.
موزه از دو طبقه تشکیل شده است. دو اتاق پایین و سه اتاق در بالا و فقط یک کارمند دارد که هم بلیط می فروشد و هم کارت پستال و هم کاتالوگ و در ضمن با خوشرویی و صبوری به پرسش های مختلف بازدیدکنندگان پاسخ می دهد.

در ابتدای ورود به موزه، داستان زندگی کنتس دو سگور از ابتدا و از تولدش در روسیه که پیشاپیش ضبط شده است به همراه تکه های ضبط شده ای از داستانهایش را در طبقه پایین می شنویم . توی ویترین سماور کوچکی است و یک شال روسی و مجموعه ای از عروسکهای روسی و تصاویری بر دیوار برای آشنا کردن بازدید کنندگان با زندگی روستائیان و مردم روسیه. از پله ها بالا می رویم و در طبقه دوم، زندگی سوفی یا کنتس دو سگور را در عین تماشای عکس ها و قلم ها و دست نویس ها و کلکسیون کتابهایش در ویترین های دور تا دور اتاق می بینیم. دیدن این اشیاء تجسمی از دوران و شیوه ی زندگی نویسنده ای در قرن نوزدهم به ما می دهد که بسیار ملموس است و به شناختن ما از نویسنده و زندگی و دورانش کمک می کند و هم چنین وجود چنین موزه هایی از زاویه ی دید، انسان شناسی و مردم شناسی بسیار مفید است.

[5]وقتی فکرش را می کنم که در میان ایرانیان بلوغ فکری عوام به آن مرحله نرسیده که برای نویسنده کتابهای کودکان ارج و احترامی بزرگسال قائل باشند و گمان می برند که نوشتن کتاب کودک کار کسانی با سواد اندک و دبستانی است و این نویسندگان جایگاهی پایین تر و فرودست تری، نسبت به نویسندگان دیگر دارند دلم می گیرد.
در ایران هیچ چیز سر جای خودش نیست و ما برای رسیدن به بلوغ اندیشه چه راه دور و درازی در پیش داریم....!

راستش وقتی فکرش را می کنم بین ایرانیان، کسانی که حتی توان نوشتن یک صفحه بدون غلط را ندارند با چه تحقیری از نویسندگان پرفروش و محبوب مردم، نویسندگانی مانند محمد حجازی یا ر. اعتمادی و فتانه سید جوادی و فهیمه رحیمی حرف می زنند در حالی که خودشان از فرط تنبلی، حتی عرضه پاکنویس کردن یک کتاب این نویسندگان را ندارند، وقتی می بینم کسی که از همان جمله ی اولش غلط املایی و دستوری دارد و بلد نیست قلم به دست بگیرد تا لاف های غربت خود را به روی کاغذ بیاورد و برای هر کاری با انواع شگردها و حقه ها مدام از این و آن کمک می خواهد با چه حس نفرت و تحقیری نسبت به انواع ادبیات و تولیدات نویسندگان و هنرمندان محبوب دوران خود که حافظه ی جامعه را تشکیل می دهند حرف می زند، از کوته فکری ایرانیان چه در خارج از کشور و چه در داخل کشور شرمنده می شوم و یک بار دیگر به برداشت فروغ فرخ زاد از جامعه ی ایرانیان و جامعه ی ادبی زمان خویش، پی می برم و براستی که "در سرزمین قدکوتاهان، معیارهای سنجش، همیشه بر مدار صفر سفر کرده اند" و همه چیز در جهت متوقف کردن و توقیف هر نوع حرکت و اندیشه ی متفاوتی گام برمی دارد و هر چه با جمع همنوا نباشد پس رسواست؟ و همه برای بازگشت به سوی صفر و زیر صفر است... راستی چرا توقف کنیم؟ [6]

وقتی اینها را می بینم و فکرش را می کنم که در قرن بیست و یکم، صادق هدایت هنوز موزه ندارد [7]و خانه اش در تهران دارد خراب می شود و یا وسایل شخصی احمد شاملو [8]با چه تحقیر و فضاحتی توسط پسرش برای دومین بار به مزایده گذاشته شد [9]، چیزی تلخ قلبم را می فشارد.
در ضمن بر این گمانم که دیگر، توقف به هیچ وجه جایز نیست. ما بایست بنویسم و بنویسیم تا شاید روزی چیزی عوض شود.
راستی اگر گذارتان به نرماندی و شهر اوب افتاد، لطفاً به کنتس دو سگور هم سری بزنید.