خدمتگزاران فرهنگ ایران : ١٠ - هایده


Share/Save/Bookmark

All-Iranians
by All-Iranians
30-Aug-2012
 

 

در این قسمت به معرفی هایده خواننده ی معروف ایران می پردازیم

١٠ -  هایده

هایده (۲۱ فروردین ۱۳۲۱ - ۳۰ دی ۱۳۶۸) خواننده ایرانی با صدای کنترآلتو است که بیست و یک سال در زمینه موسیقی دستگاهی و موسیقی پاپ ایرانی فعالیت داشت. هایده در تهران متولد شد. نام اصلی او معصومه دده بالا بود. خواهر کوچک‌تر او، مهستی نیز از خوانندگان معروف ایرانی بود که حدود سه سال پیش از هایده خوانندگی را آغاز کرد

در بعضی نوشته ها ، محل تولد هایده را یکی از روستا های کرمانشاه ذکر کرده ابد 

 هایده در ۱۳۴۷، فعالیت حرفه‌ای خود را با خواندن ترانه ی «آزاده» اثر استادش علی تجویدی که بر روی آخرین سروده ی رهی معیری ساخته شده بود آغاز کرد. اجرای ترانه ی «آزاده» با ارکستر بزرگ گلها در رادیو تهران آغاز کار هایده بود. وی پس از اجرای چندین اثر دیگر از تجویدی و دیگر آهنگسازان در برنامه ی گلها، از نخستین سال‌های دهه ۱۳۵۰ به خواندن ترانه‌های پاپ علاقه‌مند شد که بیشتر از ساخته‌های فریدون خوشنود، جهانبخش پازوکی، محمد حیدری و انوشیروان روحانی بود. هایده در شهریور ۱۳۵۷ چندین ماه پیش از پیروزی انقلاب ۵۷ ایران را به مقصد بریتانیا ترک کرد. او تا پایان عمر از این رویداد به عنوان تلخ‌ترین خاطره زندگی خود یاد می‌کرد. هایده از ۱۳۶۱ در لس آنجلس به فعالیت ادامه داد.
هایده در سن ۴۷ سالگی و در روز ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ برابر با ۳۰ دی ماه ۱۳۶۸ فردای اجرای کنسرت در باشگاه کازابلانکا در حومه سان فرانسیسکو، بر اثر سکته قلبی درگذشت.
هایده در گورستان وست وود در لوس آنجلس با حضور هزاران نفر از ایرانیان مقیم آمریکا به خاک سپرده شد. هما سرشار (روزنامه‌نگار)، ویگن (خواننده) و حسن شهباز (مترجم و سردبیر فصلنامه رهاورد) از جمله سخنرانان در مراسم بودند. در تهران نیز علیرغم محدودیت‌های بسیار، گروهی از مردم در مسجدالجواد یاد او گرامی داشتند. ویدئوی مراسم به فاصله کوتاهی ، مخفیانه در ایران پخش شد.
پژمان اکبرزاده فیلم مستندی درباره ی فعالیت‌های هنری و آثار هایده ساخته که در ژانویه ۲۰۰۹ برای نخستین بار در آمستردام اکران شد. این مستند یکصد دقیقه‌ای با عنوان «سخن از هایده» دربرگیرنده بررسی فعالیت‌های هایده، گزیده‌ای از اجراهای او در سبک‌های گوناگون و گفتگو با دوستان و همکاران نزدیک اوست. مستند در جشنواره فیلم نور در لوس آنجلس نامزد دریافت جایزه بهترین مستند شد

فیلم مستند "سخن از هایده" خواننده‌ای را روایت می‌کند که با آثار علی تجویدی در برنامه گلهای رادیو ایران می‌درخشد، سپس به بازار موسیقی کافه‌ای در تهران می‌افتد، اندک اندک در موسیقی پاپ جایگاهی در خور می‌یابد و کمی بعد، وقوع انقلابی که خوانندگی زنان را ممنوع می‌کند، او را ناگزیر به ترک کشورش می‌کند... هایده در مصاحبه‌هایش، انقلاب را "فتنه" می‌نامد و می‌گوید تنها امیدش برای زنده ماندن، بازگشت به ایران است. ترانه‌های او و شیوه خواندنش نیز دگرگون می‌شود. اندوه ترک ایران در صدایش موج می زند و همکاری با چهره‌های سرشناس موسیقی پاپ ایران مانند صادق نجوکی، فرید زولاند، آندرانیک، منوچهر چشم آذر و ... کارهای ماندگار و متفاوتی را برایش رقم می‌زند: "روزای روشن"، "شانه هایت"، "زندگی"

هايده در سن ١٣ سالگي ازدواج نمود و از او سه فرزند به نامهاي کامران و کيوان و تنها دخترش کيانوش به يادگار ماند. به گفته کامران پسر ارشد هايده مادرش در ١٤ سالگي او را به دنيا آورد و آن زمان هايده آنقدر کم سن بود که مادربزگش در فرزند داري به او کمک ميکرد. هايده از همان دوران کودکي صداي زيبايي داشت و علاقه زيادي به قدم نهادن درعرصه خوانندگي داشت ولي همسر هايده بنا به دلايل سنتي اجازه خواندن را به هايده نمي داد وهايده نيز به صورت غير رسمي در محافل مي خواند

هایده در یکی از پر بارترین دوره‌های شکوفائی فرهنگی- دو دهه چهل و پنجاه- سربرآورد. دوره‌ای که زنان در همه عرصه‌های هنری، از جمله موسیقی، سخت فعال بودند و نقشی سازنده ایفا می‌کردند. از "دلکش" تا "هایده" با طیف گسترده‌ای از زنان خواننده روبرو می‌شویم که- جدا از نوع و شیوه کار- در نوسازی موسیقی مشارکت داشته‌اند. خیلی از جوان‌ترها نیز به میدان آمدند که هنوز دو سه گامی برنداشته، با انقلاب اسلامی روبرو شدند و در نهایت به "هدر" رفتند. استقرار مجدد ممنوعیت‌های مذهبی که در آغاز یکسره "موسیقی" را حرام تبلیغ می‌کرد- و به ویژه زنان را از نو به "اندرونی"‌ها می‌فرستاد، نگذاشت که بارآوری‌ها ادامه پیدا کند. آن‌ها که در درون ماندند، سال‌های دراز، خاموش ماندند و آن‌ها که به بیرون مهاجرت کردندو به ویژه مقیم "شهر فرشتگان" شدند، به ناگزیر تن به قاعده بازار- عرضه و تقاضا- دادند و دیگر آنی نماندند که بودند. هایده خواننده خوش صدا یکی از این مهاجران بود

هومن خلعتبری رهبر اپرا در مقاله ای تحت عنوان "سخن از هایده و حنجره‌ ای خدادادی" نوشت : "من فکر می‌کنم هایده را باید جسی نورمن ایران محسوب کرد؛ از لحاظ صدا، درشتی، بیان و حرکات صورت. تصور می‌کنم هایده برای نسل‌های بعدی ایرانیان، به عنوان یکی از یادگارهای فرهنگی، باقی خواهد ماند"

پیام هایده به هموطنان
"با اتکا به نفس و با یک هدف مشخصی که همه ما در راهش کوشش و سعی خواهیم داشت دست همبستگی به هم بدهیم و با یک صدا ایمان خودمان را فریاد بزنیم"
 

آْلبوم هاي هايده
در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ آثار هایده در ایران به صورت صفحه گرامافون و نوار کاست منتشر شد. بیشتر این آثار و همچنین کارهایی که هایده در دهه ۱۹۸۰ در آمریکا خواند، در دهه ۱۹۹۰ و همچنین ۲۰۰۰ از نو روی سی.دی منتشر شدند. دو آلبوم پایانی هایده «ای زندگی سلام» و «سوگند» رسما به شکل آلبوم روی نوار و سی.دی منتشر شده‌اند. سه سی.دی نیز از ترانه‌های هایده همراه با معین، ویگن و مهستی به نام‌ های «گلهای غربت»، «همخونه» و «اوج صدا» منتشر شده‌است

هایده دارای بیش از٣٠ آلبوم به نامهای زیر میباشد: روزای روشن / خرباتی /  پادشه خوبان / خداحافظ / شب عشق/  فریاد/ گلواژه / آزاده/  بزن تار/  رفتم/ شانه هایت/ بلبلی که خاموش شد/ ای زندگی سلام / حیف/  ناشنیده ها / آمدنت محاله/ سوگند/ بزم و کنسرت / دشتستانی/ بزم (نوروز ١٣٤٦)/  آشنایی / سه کنسرت در سه آلبوم / ....
وی همچنین با هنرمندانی دیگر آلبوم های مشترکی ارائه داده است: بزم ١ و ٢ ( هایده و گلپا) / اوج صدا ( هایده و مهستی)/ افسانه شیرین (هایده و شجریان)/ گلهای غربت ( هایده و معین) / شب عاشقان ( هایده و ستار)/ همخونه ( هایده و ویگن) / سفر (هایده و معین) و آلبومی مشترک با مهستی و معین بنام ترانه ی سال 

 صدای هایده

جوانان ایران و صدای هایده
مهدی خزعلی گفت: « باور کنید نغمه های عرفانی هایده و شکیلا تاثیر مثبت دارند»... خزعلی معتقد است: «جوان امروز صدای اذان هایده (آنجا که در پرده های بالا می گوید: صدای اذان میاد) و مناجات شکیلا (وقتی می خواند که: صورتگر نقاشم، هر لحظه بتی سازم، وانگه همه بتها را در پای تو اندازم) را به این آقایان ترجیح می دهد»

در همان کودکی ، هایده دل من را هم ربوده بود . هایده ای که بعدها که بزرگتر شدم و در تمام این سالها دیدم که با صدایش برای هر لحظه ی ِ ما یادگاری گذاشته است . هایده ای که سربازها در سربازخانه ها و دانشجوها در خوابگاه ها قدر صدایش را می فهمند و حس می کنند . هایده ای که چه شاد بخواند ، چه غمگین ، چه دستگاهی و ردیفی بخواند چه پاپ ، چه در هشیاری بخواند چه در مستی ، تو را با خود در گیر می کند ، تو را با خود می برد . عاشق باشی و غریب باشی ، تنها باشی ، شاد باشی و ... هنوز من بسیار صدای او را می شنوم در خیابانهای تهران در ماشین ها ، ماشین هایی که جوانها راننده ی آن هستند ، جوان هایی که همه پس از مرگ هایده به دنیا آمده اند اما خسته از این همه صداهای بی هویت ، دلشان هوای هایده می کند و با شنیدن صدایش حالشان بهتر می شود و این یعنی هنوز : صدا ، صداست... و این جایگاه راستین هایده است که به مراتب هنوز هم از بسیاری از خوانندگان که زنده اند ، میان مردم محبوب تر است ، انگار او صدایش را بر تار و پود فرشِ دل ِ ایرانی ها گره زده است

تصاویر

هایده
//www.etedaal.ir/UserUpload/Image/1(516).jpg

هایده هنگام اوج فعالیت های هنری در ایران
//amirdehnad.com/daneshgara/image/304A.jpg

هایده و انوشیروان روحانی (دربرنامه تلویزیونی – ۱۳۵۵)
//i42.tinypic.com/mwxxt1.jpg

عکس دومين ازدواج هايده که همانند ادواج اول به طلاق منجر شد
//ctafrih.com/post.html?postid=366

متن ترانه ی رفتم : هایده
//taranehakhatereha.blogsky.com/1390/01/26/post-121/

نظر شما چیست؟

xxxxxxxxxx

خدمتگزاران فرهنگ ایران : محمد حسین فروغی ذکاءالملک اول - محمد علی فروغی ذکاءالملک دوماستاد حبیب یغمایی - ادیب الممالک فراهانی - حسن وثوق معروف به وثوق‌الدوله - شاعره ی توانا فروغ فرخزاد - ملک‌الشعرای بهار - رضا ارحام صدر - علی‌اکبر سعیدی سیرجانی


Share/Save/Bookmark

more from All-Iranians
 
All-Iranians

Jenab-e Shahrvand2

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for your sympathetic input. You may also like to view this

مراسم خاکسپاری هایده

//www.youtube.com/watch?v=EjBMD8fy75w&feature=player_embedded


All-Iranians

Jenab-e Fatollah

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for your tearful input! You may also like to view this

شب جمعه شب راز و نیاز است
شب اشک و شب سوز و گداز است

شب جمعه شب رحمت شب نور
شب مهمانی دلهای محجور

شب جمعه شب خوب مناجات
من و بار گنه هیهات هیهات
...
//andishgar.ir/view/post:1526916


shahrvand2

با عرض تشکر فراوان

shahrvand2


یادش زنده باشد. زندگی پرتلاطمی داشت و زود از جهان رفت. 


All-Iranians

گفتگوی حمید شب خیز با جمیله در سوگ هایده

All-Iranians



Fatollah

جناب آل

Fatollah


جناب آل ایرانیان، عشکمونو شب پنجشنبه درآوردید،  روحش شاد و نامش جاویدان
ساعتی با ترانه های هایده

//to.ly/f5ZW


All-Iranians

Jenab-e Anglophile: You are welcome, and

by All-Iranians on

Here is some more info that you may like

لیلا کسری با نام هنری هدیه (زاده: ۷ فروردین ماه ۱۳۱۸ در تهران، درگذشت: ۱۷ فروردین ماه ۱۳۶۸ در لس آنجلس، کالیفرنیا)  شاعر و ترانه سرای ایرانی بود. شاخصترین و به یادماندنی ترین آثار او، کارهایی است که وی با هایده انجام داده‌است. چراکه او ترانه سرای اختصاصی هایده به شمار می‌آمد و سرودن اغلب ترانه‌های این خواننده را بر عهده داشت
//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A7_%DA%A9%D8%B3%D8%B1%DB%8C


anglophile

Thank you Jenab_e All-Iranians

by anglophile on

You chose one her most beautiful (in my opinion the most beautiful) songs.

Obviously great minds think alike :) 


All-Iranians

Jenab-e Anglophile

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for your very thoughtful input. You may also like to listen to this

هايده -وقتي مياي صداي پات... //www.youtube.com/watch?v=rvxmrIb_kXs


anglophile

Majestic Voice

by anglophile on

Hayedeh possessed the most majestic voice one could ever hear, unrivalled by any other female vocalist of the classical Persian genre.  

Thank you for another excellent blog.

God bless her soul.

 

Shab-e Esgh 

 //www.youtube.com/watch?v=JGXof4qNiRE


All-Iranians

روابط هایده و منوچهر خانلری

All-Iranians


 Jenab-e Farhangi  Thank you for your revisit and for your informative input. You may also like to view this

روابط هایده و منوچهر خانلری

//www.episodemagazine.com/N123/haeideh.htm


Ladan Farhangi

More about sons of Hayedeh

by Ladan Farhangi on

Thank you All-Iranians for the info on the marriages and the children of late Hayedeh (RIP), and here is more about her sons

هایده و مهستی در تولد کیوان

هایده هفته گذشته تولد پسرش "کیوان" را در هتل میامی جشن گرفت و یک اتوموبیل "بی.ام.و" طلایی رنگ مدل ۷۴ کوپه بعنوان هدیه به او داد.مهستی خاله کیوان نیز یک گردنبند "الله" طلا که بطور اختصاصی طراحی شده بود به او هدیه کرد.ضمنا پسر بزرگ هایده نیز که در لندن مشغول تحصیل است برای شرکت در جشن تولد برادرش همراه با نامزد انگلیسی خود به تهران امده بود. کیوان اکنون ۱۸ سال دارد و در سال پنجم دبیرستان تحصیل میکند
//oldpatogh.blogfa.com/post-64.aspx


All-Iranians

Or may be Mr Nouri

by All-Iranians on

Hayedeh married and divorced three times and had three children named Kamran, Keyvan and Noushin Nouri, all of whom live in the US. Her eldest grandson "Soheil", who is the first born son of Keyvan Nouri, is currently pursuing a career as a freelance composer in Los Angeles. The public fascination with Hayedeh's personal life, as is true for all great performers, attracted a great deal of scrutiny of her private affairs. However, as is customary, most of Haydeh's so-called trivia were based on rumors. //en.wikipedia.org/wiki/Hayedeh#Personal_life


All-Iranians

جناب فرهنگی

All-Iranians


بنظر می رسد که یداله لباف شوهر اول هایده بود:

جوانان ٨ اردیبهشت ٥٤ : شایع است که هایده خواننده معروف بعد از سه سال زندگی مشترک از مرد مورد علاقه خود جدا شده است. دوستان نزدیک هایده می گویند خواننده معروف آهنگ قشنگه چنان به این مرد ( یداله لباف ) علاقه داشت که حتی به خاطرش به خواندن ترانه های کردی روی آورد چون یدی از ثروتمندان به نام کرمانشاه به حساب می آید . می گویند هایده در همه محافل و مجالس یدی را با خود می برد و او را شوهر واقعی خود معرفی می نمود و مرتب نیز آهنگ معروف شیرین شیرین را برایش اجرا می کرد. یکی از آشنایان هایده می گوید ازدواج رسمی بین این دو صورت نگرفته بود بلکه طی مراسمی آنها صیغه شده و بعد هم خیلی راحت جدا شدند. در این میان خود هایده راجع به جدائی از لباف و اینکه آیا زن و شوهر بوده اند یا نه جواب درستی نمی دهد
//delvareha.blogspot.ca/2009/10/blog-post_5416.html


All-Iranians

Jenab-e Reza86

by All-Iranians on

Thank you for your visit and for your very informative input. You may also like to view this

//en.wikipedia.org/wiki/Hayedeh


Ladan Farhangi

نام شوهران قبلی هایده

Ladan Farhangi


نام شوهران قبلی (اول و دوم) هایده چه بود؟ هیچکس می داند؟


Reza86

Her memorial site

by Reza86 on