نماد ناپسند نوروزی

حاجی فیروز چه فرآورده اسلام و چه ایران باشد پیامش انسانی و امروزی نیست


Balatarin
Share/Save/Bookmark

نماد ناپسند نوروزی
by Bavafa R
16-Mar-2012
 

حاجی فیروز کیست و این پدیده از کجا و درکدام دوره از تاریخ به ایام خجسته نوروز که یکی از زیباترین جشن های دیرپای جهان است پیوند خورده است؟ و دلیل دوام و ماندگاری اش تا این ایام چیست که هنوزمیبایست پیام آور سال نو و بشارت دهنده روزهایی چنین شاد و سبز و خرم برای ما ایرانیان حتا در برون مرزباشد؟

شاید در دوران های گذشته پیش از فرارسیدن عید نوروز حاجی فیروز با آن لباس و رقص و آواز و حرکات مضحک موجب شادی و خنده کودکان و مردم کوچه و بازار بوده است وافرادی چند برای کسب درآمدی ناچیز بدون آنکه شناخته شوند چند صباحی در این نفش فرو میرفته اند. نقشی که شوربختانه بیانگر هیچ پیام با ارزش فرهنگ و یاد آور هیچ رویداد خوش آیند تاریخ ما نیست.

چگونه در این قرن که بشر به دست آوردهای شایان توجه و چشمگیری درزمینه های گوناگون علم وهنر، صنعت و فن آوری، و اختراع ستلایت شبکه های تلویزیون و اینترنت که جهان ما را به دهکده ای کوچک تبدیل کرده است نایل آمده ما ایرانیها میتوانیم به آسانی از کنار حاجی فیروز و پیام توهین آمیزش بگذریم و به پیامد یا تاثیرناگواری که بر دیگران میگذارد نیندیشیم؟ پیام ناپسندی که یادآور یکی از تاریک ترین دوران تاریخ بشری یعنی دوران سیاه برده داری و توجیه کننده رابطه متروک فیودالی "ارباب و رعیت" یا "سرور و غلام" است. نمادی که با سیاه کردن چهره و پوشیدن جامه ای سرخ رنگ و کلاهی شیپوری با انجام حرکات مضحک و تکرار چند کلام آهنگین بی معنا چون ارباب خودم سام و علیکم .. ارباب خودم سرت و بالا کن.. ارباب خودم بزبز قندی.. ارباب خودم چرا نمیخندی.. بشکن بشکنه بشکن.. من نمیشکنم ..بشکن... حقارت ضعیف را در برابر قدرت ارباب یعنی ظالم و مظلوم را بدون آنکه بخواهد تبلیغ میکند.

آیا پشتیبانی از این مظهر متروک و پذیرش آن نمایانگر بی اعتنایی ما به منشورحقوق بشرکورش بزرگ که همواره به آن بالیده ایم نیست؟ و یا نشانگر بی اعتبار شمردن نهاد های جهانی حقوق بشر که قوانین آن در چند دهه گذشته تصویب و به اجرا درآمده نمی باشد؟ هیچ جامعه ای آنهم با فرهنگی چند هزارساله اجازه ی توهین به حرمت انسان و نادیده گرفتن حق و حقوق فردی یا ملی یا نژادی دیگران را ندارد. نقض و نفی حقوق دیگران نه تنها از جهت اخلاقی قابل پذیرش نیست که در اغلب کشورها نیز جرم و به طور قانونی تعقیب میشود.

چون توجیه بسیاری از ما ایرانیان برای دفاع از این پدیده وارداتی، وابسته دانستن اش به رسم و رسوم ایران و فرهنگ باستان است، از اینرو برای آگاهی بیشتر در مورد پیدایش آن و روشن شدن چگونگی آفرینش حاجی فیروز به یکی از معتبرترین و بیطرف ترین منابع فرهنگی و تحقیقی معاصر یعنی ایرانیکا مراجعه کردم.

ایرانیکا ما را به سه منبع یا روایت رجوع میدهد که نخست فرضیه ی آقای
مهرداد بهار است. آقای مهرداد بهار به روایتی، حاجی فیروز را به اقوام کهن بین النهرین نسبت داده است که به قول پژوهشگران ایرانیکا چون در هیچیک از اثار نویسندگان، مورخین یا شاعران دوران کلاسیک شواهدی به دست نیامده، منبع معتبر و قابل تاییدی نیست. روایت دوم که در ایرانیکا به آن اشاره شده است ظهور حاجی فیروز را به دوران پادشاهان ساسانی نسبت داده که از برده های آفریقایی برای سرگرمی مردم سود میبرده اند و سوم آنکه آقای جعفرشهری رابطه حاجی فیروز را به جای نسبت دادن به سنت های کهن مذهبی به برده های سیاه مربوط میداند که به بازی کردن در نمایش های کمدی گروهی مردم را سرگرم میکرده اند. همچنین در مقاله های تحقیقی ایرانیکا به نمادهای نوروزی دیگر که پیش از پیدایش حاجی فیروز در همین زمینه فعالیت داشته اند چون کوشا، میرنوروزی، غول بیابانی و آتش افروز نیز اشاره شده است.

حال چگونگی پیدایش حاجی فیروز و فرضیه و برداشت های ذکر شده در بالا را چه بپذیریم یا نپذیریم چگونه میتوانیم وابستگی نام اش را به فرهنگ اسلامی انکار کنیم؟ زیرا واژه ی حج یکی از فرایض دین اسلام است و فیروز معرب پیروز (هر روزتان نوروز باد / نوروزتان پیروز باد). به هر روی نماد حاجی فیروز چه فرآورده اسلام و چه ایران باشد پیامش انسانی و امروزی نیست. انسانی که شهروند این دهکده زیبای جهان است با حقوقی یکسان و ارزش های یکسان که نباید فرهنگش را فدای فرهنگ ایرانی یا اسلامی کرد.

آیا زمان ان نرسیده است که ما ایرانیان که در طول تاریخ با شعار پندار نیک، گفتارنیک، کردار نیک، و با تکیه بر منشور حقوق بشر وپاسدار زبانمان فردوسی، هویت خود را در برابر همه توفان ها حفظ کرده ایم و همواره به فرهنگ والای خویش بالیده ایم این ننگ را از پیشانی تاریخ خود پاک کنیم و در پالودگی فرهنگ و آداب و آیین های زیبای خود بکوشیم؟ چرا نباید عمو نوروز را در همان ردای قرمز و سپید با ترانه ای شوق انگیز که پیام آور راستین جشن های نوروزی باشد را جایگزین حاجی فیروز کنیم و عادات و آدابی را که با زمان و شرایط فرهنگی و جهانی هماهنگی ندارد را به گذشته ها بسپاریم؟ مگر نه آنکه زمان همچون رودخانه ایست که درگذرگاه تاریخ عادات و رسوم مذموم و سنت های ضد مردمی را چون شن و سنگریزه های بی ارزش میشوید و به زباله دان تاریح میریزد و تنها دستاوردهای سازنده و انسانی ر چون سنگهای صیقل شده ته نشین میکند و به آیندگان تحویل میدهد؟ تا نظر شما هم میهنان چه باشد!


Balatarin
Share/Save/Bookmark

 
Azadeh Azad

Red Wine

by Azadeh Azad on Fri Mar 16, 2012 01:25 PM PDT

I am not responding to this article, but to your comment. You are being very dogmatic about the iranian traditions. The richness of a culture is not its preservation as is, but its dynamism and adaptation to new ideas and new understandings. If we applied your point of view, we would be having Stone Age traditions in 2012. Hope you understand my meaning.

Cheers,

Azadeh


  •  
sbglobe

Colors of the Flag

by sbglobe on Fri Mar 16, 2012 12:48 PM PDT

In the last few years in all Norooz related celebrations that I have gone too (for example an all-day celebration here at the Freer Gallery in Washington DC), haje firoz’ face in no longer painted in black  but in green, white and red – a very welcome change

 

Changes are good even in our “old culture”, why not - especially if what we do can offend some people  - Shahnaz


  •  
Kingreza3

Amir parviz

by Kingreza3 on Fri Mar 16, 2012 12:08 PM PDT

You have got to let go of that video, they pulled it off and said ghalat kardam I didn't take offense personally cause I though the message was once one white woman comes and and it's not enough for all three of you dont fight soon there will be a whole bunch them and we can all have a happy orgy with them and I am all for that.


  •  
amirparvizforsecularmonarchy

Bavafa R, do you consider this video racist?

by amirparvizforsecularmonarchy on Fri Mar 16, 2012 11:55 AM PDT


  •  
Kingreza3

I have to disagre with red

by Kingreza3 on Fri Mar 16, 2012 11:45 AM PDT

I have to disagre with red wine too as some part of a culture needs to be changed but not through force same as change must not be prevented by force either. Isn't that what many think is wrong with iran right no when it comes to freedom? The argument that Iran has been dictatorship for all it's history and why should we change that is not gonna fly. Here is my example if was culturally acceptable to play around with little boys during qajar dynasty. I want you argue against this and how we should have kept that culture. No offense to my fellow gazvini's patrseems as it seems you have kept that culture alive to this date just to keep us entertain. Pendar e nik I am counting days to read abou santa's eating disorder as I feel you have an obligation to your community to bring that to light


  •  
Kingreza3

Pendar e ink mine was better

by Kingreza3 on Fri Mar 16, 2012 11:25 AM PDT

Pendar e ink mine was better


  •  
پندارنیک

...

by پندارنیک on Fri Mar 16, 2012 11:22 AM PDT

 

 

 

فرمایشتان صحیح است..........ولی شما را به شرفتان سوگند، که صرفنظر
از ایراد بجا، یا نا بجایی که به "حاجی" بودن یا "سیاه" بودن این "نماد"
دارید، آن جماعت محرومی را که (چه در دوران شکوهمند "هیچی‌ نگین که فقط پنج
سال مونده تا تمدن بزرگ"،  و چه در این دوران "اقتصاد خرکی") از طریق
وابستگی‌ فرزندان رشید کوروش به رسوم اجداد آریایی، سر چهارراه‌ها و میادین
شهر ارتزاق می‌کند، فعلا از نان خوردن نیندازید تا ببینیم قضیه "اتم" آخرش
به کجا می‌رسه............شکایت اینجانب هم بر علیه "چاقی" و عدم رعایت
رژیم صحیح "پاپا نوئل" بماند برای بلاگی دیگر........


  •  
Kingreza3

See if you can get the point

by Kingreza3 on Fri Mar 16, 2012 11:21 AM PDT

I personally believe we should eliminate atal matal totole, as it is racist toward Indian people suggesting we should export all of our lame cows to India. And this day and age we should accept people for whom they worship and not exploit it. This specifically makes fun of Indians worshiping cows and in the small world village that we live in it's un acceptable. (Gav e hasan chejore na shir dare na pestan gavesho bordan hendestan). also it suggest we need to find an alternative strange name (amghazi) for our spouses if they are from kordestan. Not to mention how it infuriate women by suggestion marriage is an owner ship of women by men. Who ever came up with this or recite this should be ashamed of him or herself.( yek Zane kodrdi bestan esmesho bear amghazi Doreen kolash ghermezi) Dore kolash germezi??? As if we have to designate and tag our partner incase they are from kurdestan. The rest of the lyric is cool and I agree with the notion of Achino o va chin yek pato varchin as I don't understand what the hell that part means except of course the command of removing one of you legs.And don't get me started on lilili hozak!!!!


  •  
Red Wine

...

by Red Wine on Fri Mar 16, 2012 10:56 AM PDT

هر سال که نزدیک به روزهای بهاری می‌شویم،یک شخصی‌ می‌‌آید و رسم و رسومِ ما ایرانیان را به بادِ انتقاد می‌گیرد،اکثرِ این شیر پاک خوردگان افرادی هستند که از علومِ اجتماعی میهنِ عزیزمان خبر نداشته و در نگارشِ عریضه‌های بی‌ پایه و بی‌ مایه متبحرند ! یزدان را سپاس که این گونه موجودات در بینِ ما بسیار کم هستند و به ندرت پیش می‌‌آید که فردی از ایرانیانِ واقعی‌ به سازِ شکسته اینان گوش فرا دهد.

بارها در این زمینه بحث شده و کار به کاردان سپرده شده (به انبوه بحث‌ها در این زمینه،در همین تارنما مراجعه فرمایید)... به هیچ وجهی اجازه تغییر در فرهنگمان نخواهیم داد،در ادبیاتِ سنتهایمان هیچ گونه دست درازی را تحمل نخواهیم کرد،فرهنگِ ایران زمین که دکّان میوه فروشی نیست که از آن هر چه خواهی‌ سوا کنی‌،یا ایرانی هستی‌ و یا ایرانی نیستی‌،اگر هستی‌ پس تا به آخرِ این فرهنگ را پاس میداری،اگر هم که نیستی‌ که دیگر بحث و جدل ندارد،اجباری نیست داشتن عشق به فرهنگِ ایران برای نا ایرانیان.

هر روزتان نوروز،نوروزتان پیروز .

 


  •  
« first‹ previous12