در تابستان ها هیچ رختخوابی را زیر درختی پهن نمی کردند، می گفتند نیمه شب "آل" روی آدم خواب می افتد و نفسش را می گیرد. بعدها تا اندازه ای حالیمان شد که چون تنفس درخت در شب ها بعکس است، یعنی گاز "سی او" صادر می کند، باعث کمبود اکسیژن و نفس تنگی می شود. تعریف هم می کردند که فلان کسک هم به این شکل مرد و...
اما در قصه ها و افسانه ها هم موجودی بود که بیشتر زنان قصه گو به آن "آل" می گفتند، اما در واقع همان است که در ادبیات به آن "دوالپا" می گویند. تعریفش هم چندان مشخص نیست؛ ظاهرن موجودی ست که هیکلی بزرگ و پاهایی معیوب دارد؛ "دوالپا"! بیشتر در تاریکی جنگل و راه های گم و گور و بر لب رودخانه و آب دراز کشیده و منتظر عابری ست تا کمکش کند. کافی ست گذرنده ای به تقاضای دوالپا عمل کند و بخواهد کمکش کند که از جنگل تاریک، یا کوره راه یا رودخانه و آب بگذرد. معمولن کسی را که پای معیوب و ناتوانی دارد به دوش می گیرند. همین که شخص، دوالپا را بر دوش بگیرد، این موجود، پاهایش را دور کمر و تن او می پیچد و چفت می کند. این یعنی اسارت، یعنی دیگر گرفتار دوالپا شده ای و باید هرچه می گوید عمل کنی، و این اطاعت و گوش به فرمان بودن تا مرگ یاری دهنده ی ساده دل که دوالپا را نشناخته، ادامه دارد، سی سال! شاید هم چهل سال، بسته به این که شخصی که دوالپا را به دوش گرفته تا کجا بتواند تحمل کند!
حالا چه شد که یاد "دوالپا" افتادم؟ اصلن می خواستم چه بگویم؟
Recently by Ali Ohadi | Comments | Date |
---|---|---|
بینی مش کاظم | - | Nov 07, 2012 |
"آرزو"ی گمگشته | - | Jul 29, 2012 |
سالگرد مشروطیت | 2 | Jul 22, 2012 |
Person | About | Day |
---|---|---|
نسرین ستوده: زندانی روز | Dec 04 | |
Saeed Malekpour: Prisoner of the day | Lawyer says death sentence suspended | Dec 03 |
Majid Tavakoli: Prisoner of the day | Iterview with mother | Dec 02 |
احسان نراقی: جامعه شناس و نویسنده ۱۳۰۵-۱۳۹۱ | Dec 02 | |
Nasrin Sotoudeh: Prisoner of the day | 46 days on hunger strike | Dec 01 |
Nasrin Sotoudeh: Graffiti | In Barcelona | Nov 30 |
گوهر عشقی: مادر ستار بهشتی | Nov 30 | |
Abdollah Momeni: Prisoner of the day | Activist denied leave and family visits for 1.5 years | Nov 30 |
محمد کلالی: یکی از حمله کنندگان به سفارت ایران در برلین | Nov 29 | |
Habibollah Golparipour: Prisoner of the day | Kurdish Activist on Death Row | Nov 28 |
Oh MY!
by Azarin Sadegh on Thu Mar 12, 2009 10:14 PM PDTI wish this blog was posted two weeks ago...You can't believe how much I googled "Bakhtak" and "Doalpa" last week! (It was during the writing of my Soghra story..:-)
Now I think I like doalpa better...Hmmmm!
Azarin
I can't believe I researched it :o))
by IRANdokht on Thu Mar 12, 2009 10:01 AM PDTFrom the wiki
دَوالپا یکی از موجودات خیالی در اسطورهها و داستانهای ایرانی است.
دوالپا در افسانه های ایرانی موجود به ظاهر بدبخت وذلیل وزبونی است که
به راه مردمان نشیند ونوحه وگریه آنچنان سر دهد که دل سنگ به ناتوانی او
رحم آورد. چون گذرنده ای براو بگذرد واز او سبب اندوه بپرسد گوید :
"بیمارم وکسی نیست مرا به خانهام که در این نزدیکی است برساند." وعابرچون
گوید: "بیا تورا کمک کنم." دوالپا بر گردهی عابر بنشیند و پا های تسمه
مانند چهل متری خود راکه زیر بدن پنهان کرده بود گشوده گرداگرد بدن عابر
چنان بپیچد واستوار کند که عابر را تا پایان عمر از دست او خلاصی نباشد.
دَوال در فارسی به معنی تسمه است.
ازین رو دوالپا در زبان فارسی مصداق آدمهای سمجی است که به هر دلیل به
حق یا ناحق به جائی می چسبند وبدون توجه به تاریخ مصرف خود آنجا را رها
نمیکنند.
كتاب عجائب المخلوقات و غرائب المخلوقات محمدبن محمود طوسي ( قرن ششم هجري) ضمن نقل حكايتي نام دوالپا را به كار مي برد و آن را گونه اي نسناس مي نامد. البته در لغت نامه دهخدا، داستان وامق و عذرا را منبع ديگري هم نقل مي كند. از آنجا به کتابهائی نظیرسلیم جواهری و وغوغ ساهاب صادق هدایت راه یافته است.
بختک
این پدیده با نام Sleep Paralysis شناخته میشود.در واقع بختک همان فلج خواب است.
در حالت بختک زدگی انسان بیدار و در سر او صداهای هولناک میپیچد و از
ترس میخواهد ناله بکشد تا شاید کسی او رااز حالت فلجی نجات دهد و انسان
در این حالت کاملا هوشیار است
بَختَک در افسانهها و باور عامیانه ایرانی نام موجودی تخیلی است که شبها قصد خفه کردن افراد در خواب را دارد. برخی منابع نیز بختک را با کابوس
هممعنی دانستهاند. البته بختک با کابوس هم معنا نیست، بختک موجودی
نامریی است که شب هنگام بر بدن انسان مسلط میشود و تمام بدن را در اختیار
گرفته و قفل میکند، درین حالت انسان فقط نظاره گر ناتوانی خود است. ترسی
بدون دلیل وجود انسان را در بر میگیرد و انسان توان کوچکترین واکنشی
نسبت به این ترس ندارد.در برخی باورهای قدیمی معتقدند که بختک روی سینه
افراد مینشیند و تمام وجود انها را فلج میکند. شاید ترس انسان گرفتار
این موجود نیز بدلیل این است که حضور انرا بر روی خود احساس میکند ولی
نمیتواند انرا ببیند. برخی دیگر بر این باورند که بختک در درون انسان
نفوذ میکند و بدن را در اختیار میگیرد. اصطلاح «بختک روی زندگیش افتاده»
نیز ازین جا وارد ادبیات فارسی شدهاست.
Interesting explanation for Aal, so what was it you were gonna say again?
IRANdokht
Aghaye Yassari aziz
by Souri on Thu Mar 12, 2009 09:57 AM PDTKheir. Dovalpa (ya Davalpa) is not the same thing as Bakhtak!
Bakhtak, is something else. It has been said that if you sleep "taagh baz" mean on your back, it may happen to you that Bakhtak fall on you and you can't move.
This too, has a logical explanation. Sometimes, when you are sleeping, your nervous system is not resting. In fact you are somewhere between awareness and sleepiness !! You want to move but you can't. You think you are awake and you see everything, but you are actually sleeping. Your mind is awake but not your body. It happened to me many times in the past. I mean.....not the Bakhtak :-))
PS: and I'm sure you got Mr Ohadi's point, when he talks about 30 years or maybe even 40 years !!
یک سئوال فنی
Javad YassariThu Mar 12, 2009 02:13 AM PDT
آقا، این دوالپا همان بختک است؟
معجزات الکل
JD (not verified)Wed Mar 11, 2009 11:49 PM PDT
هدایت در "افسانه های عامیانه" معتقد است که راه خلاصی از دست دوال پا مست کردن آن موجود است.
لابد اینهم باز یک بهانه ای بیش نبوده برای جلسه عرق خوری دیگری و فراموشی اکتسابی برای تحمل دیکتاتوری رضا خانی و شیئه اثنی عشری.