Monda

FROM: ghiasabadi.com

سالنمای سال 1388 ایرانی

از مبدأ هجری خورشیدی و 3734 از مبدأ اندازه‌گیری گاهشماری ایرانی

رضا مرادی غیاث آبادی

نسخه‌های پی‌دی‌اف سالنمای سال آینده ایرانی همراه با راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی ایران باستان در دو گونه هفتگی و ماهانه منتشر شده است. این سالنما را می‌توانید از اینجا دریافت کنید:

سالنمای سال 1388 ایرانی، هر هفته در یک صفحه، 250 کیلوبایت

سالنمای سال 1388 ایرانی، هر مـــاه در یک صفحه، 160 کیلو بایت

نسخه‌های چاپی این سالنما در آبان‌ماه منتشر خواهند شد. در نسخه‌های چاپی- مطابق دستورالعمل‌ها- مناسبت‌های مصوب مورد نیاز دستگاه‌های دولتی نیز افزوده خواهد شد که در نسخه وب، تنها به شماری از مناسبت‌های سالانه که وابسته به تعطیلات رسمی بوده و مورد نیاز همگانی هستند، اکتفا شده است.

انتشار زودهنگام تقویم 1388 از جمله به منظور پیشگیری از اختلال دوباره در وب‌سایت پژوهش‌های ایرانی بوده است. چرا که به گزارش نرم‌افزار آمارگیر، سالنمای 1387 در حدود 20.000 بار بارگیری شد و این جدای از بارگیری‌های بسیار بیشتری بوده که از طریق ده‌ها وب‌سایت دیگر انجام شد.

به راهنمای زمان جشن‌های سالنمای 1388 چهار مناسبت جدید افزوده شده است:

1- روز آغاز پادشاهی داراب (کورش) در چهارم بهمن‌ماه به گزارش شاهنامه فردوسی.

2- زادروز زرتشت در آخرین روز سال به گزارش متن پهلوی «گزیده‌های زادسپرم».

3- جشن پرشکوه «اوشیدَر» (نجات‌بخش ایرانی) در دریاچه هامون سیستان/ زابلستان و کوه خواجه (میانگاه جهان باستان).

مناسبت‌های یکم و دوم که منابع مکتوب و کهن ایرانی از آنها پشتیبانی می‌کنند، امروزه بکلی فراموش شده‌اند. اما به نظر می‌رسد که جشن اوشیدر در دریاچه هامون، بازماندی از باورهای در پیوند با زرتشت باشد. چرا که هم زمان برگزاری جشن با زادروز زرتشت اینهمانی دارد، و هم نام «اوشیدر» که دلالت بر سوشیانت‌هایی می‌کند که از تبار زرتشت دانسته شده‌اند. (لازم به یادآوریست که زرتشت و باورهای مردمی در پیوند با او ارتباطی با دین زرتشتی ندارد).

4- چهارمین مناسبت عبارت است از فرخنده روز هزارمین سالگرد پایان سرایش شاهنامه فردوسی در بیست و پنجم اسفندماه 1388:

ســرآمــد کـنـون قـصـهٔ یــزدگــرد بـه مـاه ســفــنــدارمـذ روز اِرد

ز هـجـرت شـده پـنـج هـشـتـاد بـار بـه نــام جـهــان داور کــردگــار

بیت‌های پایانی شاهنامه فردوسی

از آنجا که سال 400 قمری از 9 شهریور 388 خورشیدی آغاز شده و در 28 مرداد سال 389 خورشیدی به پایان رسیده است؛ روز «اِرد» یا 25 اسفند در این دامنه زمانی، مطابق با سال 388 خورشیدی می‌شود. به دیگر سخن، 25 اسفند سال 388 هجری خورشیدی برابر است با آدینه‌روز، 21 رجب سال 400 هجری قمری (1± روز). به این ترتیب، در بیست و پنجم اسفندماه سال 1388، هزار سال تمام خورشیدی از زمان پایان سرایش شاهنامه می‌گذرد.

در چنین تبدیل‌هایی، آگاهی از روز آغاز و پایان سال یک گاهشماری در گاهشماری دیگر اهمیت فراوانی دارد. برای مثال اگر فردوسی زمان پایان سرایش شاهنامه را بجای 25 اسفند، 25 مرداد در سال 400 قمری ثبت کرده بود؛ این زمان برخلاف انتظار، نه با سال 388 خورشیدی که با سال 389 خورشیدی برابر می‌شد. این مثال از اینرو آورده شد که نشان داده شود تبدیل تقویم‌ها از ظرافت و پیچیدگی‌های فراوانی برخوردار است که گاهی به آن توجهی نمی‌شود.

برای تبدیل سال هجری قمری به سال هجری خورشیدی از این فرمول ساده می‌توان بهره برد. دقت نتیجه به دلیل دخالت ندادن روز و ماه 1± سال است:

[(365.2422÷10.875× سال قمری) ــ سال قمری = سال خورشیدی]

با اینکه عموم پژوهشگران در مبدأ «هجری قمری» سال 400 اتفاق نظر دارند، اما نگارنده احتمال ضعیف مبدأ «هجری خورشیدی» برای سال 400 را قابل تأمل و بررسی می‌داند. دستکم لازم است که نادرستی این احتمال به اثبات برسد.

تکثیر این سالنما در محیط وب، بدون هیچگونه تغییر در متن آن برای همگان آزاد است.