Sahar's Blog

- با درود و سپاس فراوان از اینکه دعوت ما را پذیرفتید.با سپاس از شما و نشریه تان که این فرصت را در اختیار من گذاشتید .- خواهش می کنم کمی ازخودتان بگویید تا خوانندگان مجله ادبیات و فرهنگ بیشتر با شما و کارهای فرهنگی و سیاسی تان آشنا شوند.

روناک فرج رحیم هستم متولد شهر سلیمانیه در کردستان عراق ، فارغ التحصیل مقطع کارشناسی تاریخ از دانشکده ادب دانشگاه سلیمانیه و در حال حاضر سردبیر نشریه ریوان و مدیر مرکز اطلاع رسانی و روشنفکری زنان با نام ریوان می باشم.

- تعریف فمنیسم از دیدگاه شما چیست؟ واضح است که از دیدگاه من فمنیسم یک بحث طولانی است . از شناسایی تا تاریخ شروع و شکوفایی صحبت های زیادی در این مورد شده است . از همین رو به طور خلاصه می توان گفت از دیدگاه من فمنیسم مبارزه زنان برای احقاق حقوق خودشان است. به باور من در هر جا ظلم و اجحاف بر روی زنان وجود داشته باشد فمنیسم هم حضور دارد و یا در جریان است. آن دختر روستایی که در برابر آداب و رسوم سنتی سر به عصیان بر می دارد بدون اینکه با فمنیسم آشنایی داشته باشد در برابر ستم می ایستد و این یعنی فمنیسم به معنای واقعی کلمه. - به نظر شما اگر شرایط کنونی جوامع کشورهای نامترقی در خاورمیانه درست شود و حقوق امروزی زنان برآورده شود پس از آن زنان دیگر با مشکلات جدیدی روبرو نخواهند بود؟ من موافق این پرسش شما نیستم به این دلیل که ستم و بی عدالتی که در اینگونه کشورها بر زنان وارد می شود از سوی مردان است و جدل بین زن و مرد جنگ بر سر قدرت است و تا این دو جنسیت وجود داشته باشد ، جدل هم پا بر جاست. از همین رو اگر زمینه ی احقاق حقوق قانونی زنان فراهم شود این امر بصورت صددرصد محقق نخواهد شد. اروپا و غرب نمونه آشکار پیش روی ما می باشند که با آن همه تلاشی که برای حقوق بشر در آنجا صورت می گیرد اما تا امروز بعضی از مسائل اصلی موجود است که مردان اجازه پیگیری آنرا به زنان نمی دهند. این هم جدلی عمیق میان دو جنس زن و مرد است که ریشه های ژرفی دارد. رسیدن زنان آسیایی به حقوقشان مبارزه ای بس طولانی می طلبد.- در سفری که به ایران داشته اید وضعیت زنان را در ایران چگونه دیده اید؟ من در سال ۲۰۰۴ میلادی به ایران سفر کردم و به بسیاری از جریانهایی که در ایران وجود داشت ایمان آوردم و البته بسیاری از رخدادها هم مرا ناامید کرد. به طور مثال من در شهرستان سنندج جلسه ی آموزشی برای تمامی NGO ها گذاشتم. زنان و دختران بسیار با استعدادی را دیدم که در درون آن وضعیت نابسامان و آشفته که رژیم حاکم بر ایران هر حرکتی را مستوجب جزا می داند ، مشغول فعالیت و مبارزه اند. تحقیقات بسیار زیادی داشتم . من در کردستان عراق دختران آگاه و هوشیار زیادی دیده ام اما آنان به نسبت زنانی که در ایران هستند هنوز خیلی عقب ترند. در ایران بانوان بسیار فعالی را دیدم و مایه ی خوشحالی من است ولی به روشنی احساس نابودی و از بین رفتن فرهنگ و مدنیتی که سالیان دراز برای بوجود آمدنش تلاش شده است را درک کردم. در تهران دسته دسته زنانی را دیدم که به هزاران روش از نابسامانی و نارضایتی شکایت می کردند . نافرمانی مدنی را می توان حتی از رنگ لاک ناخن ها و تنوع رنگ موها درک کرد زیرا آنان در جامعه ای زندگی می کنند که می کوشد حجاب را اجباری کند و این تنوع در پوشش زنان در ایران به نوعی یک نافرمانی مدنی محسوب می شود و من موجی از زنان را دیدم که هر کدام به شیوه ای علیه ستم سیستم حاکم مبارزه می کردند.- شما چه راهکارهایی برای برآورده شدن حقوق زنان در خاورمیانه دارید؟ در سطح تجربه ی فکری و عملی که در جنبش زنان دارم می توانم بگویم ستون اولیه رسیدن زنان به حقوقشان ، هوشیاری می باشد. این جنبشها هیچ نوع پشتوانه ی فکری ندارند. یا در میانشان افکار ضعیفی وجود دارد که یک جنبش را فلج کرده است . با توجه به اینکه بر ضد مبارزات زنان فعالیت های زیادی شده است تا همگان به این باور برسند که این جنبش ، جنبشی ضعیف است. به همین دلیل باز بودن فکر زن و هوشیاری آنان سلاحی است که می توانیم توسط آن در راه مبارزات آزادی خواهانه ی زنان از آن استفاده کنیم. دیگر من فرقی در مورد مسئله مبارزات زنان میان زنان خاورمیانه و جاهای دیگر نمی بینم. تمام زنان دنیا در یک نقطه و یک جا به هم می رسند آنهم در پس گرفتن هویت انسانیشان به عنوان یک انسان مستقل است.-آیا پس از سرنگونی صدام وضعیت زنان در عراق بهتر شده است؟برای پاسخ به این سوال می توانیم عراق را به ۲ قسمت تقسیم کنیم . کردستان عراق ۱۳ سال است که آزاد شده است و زنان کرد در مدت این ۱۳ سال مبارزات سختی علیه آداب و سنن کرده اند ، به مدت ۹ سال از راه شعار و راه پیمایی و نوشتن نامه های مختلف در عرصه های گوناگون برای تغییر دادن شرایط موجود و آداب و سنن مبارزه کرده اند. ماده ۱۳۱-۱۳۰ قانون جزایی عراق که به کشتن زنان به بهانه ی شرف و ناموس شرعیت می بخشد تا سال ۲۰۰۰ در عراق اجرا می گردید، پس از آن در سال ۲۰۰۰ میلادی ماده ی ۵۹ به تصویب رسید و طبق این ماده کشتن زنان جرم محسوب می شد ، اما ماده ۶۲ که تعدد زوجات را مرز بندی می کند در سال ۲۰۰۳ که رژیم صدام سقوط کرد در مرکز و جنوب توسط احزاب مذهبی و آئینی که در راس قدرت بودند ، به تصویب رسید و این امر زمینه بازگشت به عقب را برای عراقیان فراهم می کرد و تنها احزاب سنتی و مذهبی از آن سود می بردند. اگر گشت و گذاری به داخل بازارهای شهرهای مرکزی و جنوبی عراق کنیم به روشنی وضعیت زنان را می بینیم. از هر ۱۰۰ نفر زن تنها یک نفر وجود دارد که روسری به سر ندارد . رفقای من که در دانشگاه بغداد درس خوانده اند و امروز افرادی روشنفکر و اهل مطالعه اند با روسری به دانشگاه و محل کار خود می روند . در شهری مانند بصره در هر ماه نزدیک ۱۵ زن کشته می شوند . در شهرهای دیگر مرکزی و جنوبی زنان نمی توانند بدون چادر و روبند بیرون بیایند ، به همین دلیل می توان گفت نبود آسایش و امنیت و قدرت احزاب مذهبی در جنوب و مرکز عراق وضعیت زنان را رو به بغرنج تر شدن می کشاند . اما زنان در کردستان اکنون در راه پیشرفت بیشتری قرار دارند و آخرین پروژه ی آنها تعویض قوانینی است که وضعیت شخصیتی زنان را (مانند شهروند درجه ی ۲ بودن ) تکرار کرده است و اکنون این پروژه تقدیم پارلمان گشته و در دست بررسی است . - شما نقش ادبیات فارسی در کردستان عراق را چگونه می بینید؟مشخص است که بحث در این رابطه تحقیق عمیقی می خواهد. ادبیات فارسی در کردستان عراق بسیار ضعیف اما رو به رشد است. با این سند که کردستان عراق در سایه حکومت بعث قرار داشته است . بعثی که خود را به مثابه ستون فقرات ناسیونالیسم عربی و از معلوم الحال ترین دشمنان فارس می دانست. که این دشمنی دارای ریشه های معلوم و مشخص است . در توضیح این ریشه ها تنها می توان به این نکته اکتفا کرد که این دشمنی در شکل پروسه ی کامل و جامعه اطلاع رسانی و آموزش به تک تک ملت عراق تلقین شده بود. از آن روزی که هر کودکی به مدرسه می رفت هزاران بار به او دشمنی با فارس و زبان فارسی را می آموختند به همین دلیل زمینه رشد ، اعتلا و توسعه ی ادبیات فارسی نه تنها موجود نبود بلکه هزاران نفر به خاطر کتب فارسی دستگیر و سر به نیست شدند. پس از آزادی کردستان ترجمه از ادبیات فارسی آغاز گردید و این پروسه روزبه روز ازدیاد یافت . اما می توانیم بگوییم که این ترجمه زیان بسیاری به زبان و ادبیات فارسی رسانید به آن جهت که بسیاری از مترجمان ضعیف عمل کرده و شوق خواندن آثار فرهیخته فارسی را در دل خوانندگان کشتند. من خود چندین کتاب مطرح در زبان فارسی را که به کردی ترجمه شده بود خواندم اما نتوانستم هیچ بهره ای از آنان ببرم. - آیا دولت کردستان از گسترش زبان فارسی استقبال به عمل آورده و می آورد؟ فکر می کنم قدم هایی که حکومت حریم کردستان در راه مهم تر جلوه دادن زبان و ادبیات فارسی برداشته ، قابل تحسین است. با توجه به اینکه سالانه چندین بار نمایشگاه کتب فارسی در کردستان برپا می شود و همچنین اکنون در مقیاس بسیار وسیعی کتاب از زبان فارسی به کردی برگردان می شود و واضح است که در پشت این توجه و مهم تر جلوه دادن و نزدیکی هر چه بیشتر زبان فارسی به کردی ، حکومت حریم کردستان قرار دارد و می کوشد تا هر چه بیشتر بر اهمیت این زبان نزد مردم کردستان بیافزاید. - با توجه به اینکه شما سالیان متمادی است در کردستان عراق زندگی می کنید ، ناگزیر با بسیاری از نیروهای اپوزسیون ایرانی که در کردستان عراق به سر می برند آشنایی دارید ، فکر نمی کنید دراین شرایط ویژه ، نیروهای اپوزیسیون بایستی دست از اختلافات گذشته بردارند و به یاری ایران و مردم ایران بپردازند ؟کشمکش در درون اپوزسیون چه ایرانی و چه غیر ایرانی مسئله ای کاملا طبیعی است و در واقع می توان گفت که اپوزوسیون بدون کشمکش یک اپوزسیون واقعی نیست . اما این امکان نیز موجود است که برخی از کشمکش ها در مقابل علامت سوال قرار گیرند.تمام احزاب سیاسی خارج از حاکمیت به بحث و جدل می پردازند تا بتواند بیشترین نیروهای اجتماعی را طرفدار خود سازند. اما در میان رهبران احزاب شرقی به شیوه ای همه گیر کشمکش ها تا حدودی از دیدگاه منافع شخصی ، کوتاه بینی و ناروشنی های فکری استخراج میشود و از همین رو در نظر گرفتن منافع عمومی مردم لحاظ نشده است . به همین دلیل مردم تاوان این نوع کشمکش ها را باید بدهند.-با توجه به حضور آمریکا در کشور شما فکر می کنید در صورت بروز جنگ بین آمریکا و ایران، چه کشورهایی از این دو کشور حمایت بعمل خواهند آورد؟ بدون شک هرگز نمی توانیم موضعی را به مثابه یک موضوع ثابت و غیر قابل تغییر بنگریم . خصوصا اینکه در سیاست این منافع هستند که حکم نهایی را صادر می کنند. توازن نیروها مواضع را تغییر می دهد ، به همین دلیل در سیاست نه دوستی همیشگی است و نه دشمنی و همین دلیل ایجاب می کند که بدانیم سیاست پر از مواضع و دیدگاه های غیرقابل انتظار و تعجب برانگیز است. از همین روست که دوستان و دشمنان ایران نمی توانند اکنون به طور مشخص تعیین گردد.

با سپاس از شما که به پرسشها پاسخ گفتید و امیدوارم که درگفتگوهای دیگرنیز ما را همراهی بفرمایید.

با تشکر از شما و سایر همکارانتان