نگاهی‌ فرهنگی‌ درونِ تغار ماست


Share/Save/Bookmark

نگاهی‌ فرهنگی‌ درونِ تغار ماست
by Ari Siletz
23-Nov-2011
 


در اینجا نظری به استفاده از واژه "ماست" در اصطلاحات فارسی می‌‌افکنیم.

ماست هارا کیسه کردند:

مختار السطنه، رییس اداره حسابیه تهران (مثلا شهرداری) حدود اواخر زمان ناصر الدین شاه، روزی با هویت پنهان به خرید ماست میرود تا بفهمد که شکایت مردم از گرانی تا چه حد صحت دارد. هفته‌ها بود که قیمت لبنیات از طرف اداره او تعیین شده و بر بازار تحمیل بود، ولی‌ ملت هنوز از گرانی مینالیدند. لبنیاتی پرسید که ماست معمولی‌ می‌طلبد و یا ماست مختار السلطنه. فرقش را پرسید و لبنیاتی توضیح داد که ماست مختار السلطنه با آب قاطیست تا بتوان با قیمت کمتر فروخت. مختار السلطنه دستور داد که نخ تنبان ماست فروش را محکم بر کمر او سفت کنند و او را وارونه از در مغازه بیاویزند. سپس هرچه ماست "مختار السلطنه"در مغازه داشت از پاچه در شلوار او بریزند و صبر کنند تا آب ماست گرفته شود. ماست فروش‌های دیگر که دیدند اوضاع چنین است همگی‌ داوطلبانه ماست‌های خود را کیسه کردند. و اینطور شد که اصطلاح ماست کیسه کردن به منظور از ترس اوضاع را مرتب کردن بر زبان مردم افتاد.

ماست مالی‌ کردن:

گویند که برخی‌ از میهمانان جشن عروسی‌ محمد رضا پهلوی و فوزیه، با قطار به تهران تشریف آوردند. به این دلیل دستور آمده بود که دیوار‌هایی‌ که در مسیر راه آهن در معرض دید مهمانان بود با گچ سفید کنند. در یک آبادی گچ پیدا نشد ولی‌ خوشبختانه کشک و ماست فراوان داشتند و توانستند برای چند ساعتی‌ دیوار‌های دهات را با ماستمالی سفید نگاه دارند. و چنین شد که اصطلاح "ماستمالی" به منظور سر و ته کاری را بهر نحوی بهم آوردن رایج شد.

ماست و دروازه:

در بعضی‌ محافل که استفاده از اصطلاح "گوز و شقیقه" مناسب نیست می‌توان از اصطلاح "ماست و دروازه" استفاده کرد. ولی‌ فرق کوچکی بین مفهوم ایندو زبانزد موجود است که توضیح میدهیم. "گوز و شقیقه" به منظور دو مطلب است که هیچگونه ربطی‌ به هم ندارند. در حالیکه ماست را می‌بندند و همچنین دروازه را. بنابر این "ماست و دروازه" در مواردی کاربرد دارد که طرف بحث اشتباها و یا بطور سطحی ربطی‌ بین دو مطلب تصور کرده باشد.


Share/Save/Bookmark

Recently by Ari SiletzCommentsDate
چرا مصدق آسوده نمی خوابد.
8
Aug 17, 2012
This blog makes me a plagarist
2
Aug 16, 2012
Double standards outside the boxing ring
6
Aug 12, 2012
more from Ari Siletz
 
Shazde Asdola Mirza

تغار ماست سعدی

Shazde Asdola Mirza


 

غریبی گرت ماست پیش آورد

دو پیمانه آب است و یک چمچه دوغ

گر از من دروغی شنیدی، مرنج

جهاندیده بسیار گوید دروغ


Ari Siletz

Very clever bilingual wordplay, persian westender

by Ari Siletz on

Also, many thanks for everyone's contributions. Partiularly interesting are the expressions whose origins are not obvious. For example, the one about fish, maast and Ezraaeel which MM mentions. 

The Ferdowsi verses by All-Iranians made me check a Pahlavi dictionary to see how far back the word goes. Maast is defined as "curds, sour milk" in the dictionary.

Happy Thanksgiving everyone. 


persian westender

A while ago...

by persian westender on

I wrote a poem to play with the dual concepts of some   

words such as Maast. It was fun...!

 

 

تافتون و سنگک و بربری

دیگه نون من نیست، نون تُست

میشه ماست و خیار رو بی‌ نعناع خشک خورد

But for that,obviously

Yogurt is a must

 //iranian.com/main/blog/persian-westender-60


iraj khan

مثل ماست می‌‌مونه،

iraj khan


یعنی‌ شل و بی‌‌ عرضه است.


All-Iranians

In the Poems by Ferdowsi

by All-Iranians on

از ایشان سبک اردشیر آب خواست
یکایک ببردندبا آب ماست

بیاورد زن خوان و بنهاد راست
برو تره و سرکه و نان و ماست : فردوسی


MM

//en.wikiquote.org/wiki/Persian_proverbs - its a must

by MM on

از ماست که بر ماست."

اگه بگه ماست سفیده، من میگم سیاهه."

امان ازدوغ لیلی، ماستش کم بود آبش خیلی."

اول بقالی و ماست ترش فروشی."

تغاری بشکنه ماستی بریزد --- جهان گردد به کام کاسه لیسان."

ذره ذره کاندرین ارض و سماست --- جنس خود را همچو کاه و کهرباست." ((مولوی ))

ریش و قیچی هر دو در دست شماست."

ماست را که خوردی کاسه شو زیر سرت بزار."

ماست‌ها را کیسه کردند."

"ماست مالی کردن."

ماستی که ترشه از تغارش پیداست."

ماست نیستی که انگشتت بزنند."

ماهی و ماست؟" عزرائیل میگه بازم تقصیر ماست؟"

مهتاب نرخ ماست را میشکنه."

هر چه هست از قامت ناساز بی‌اندام ماست." --- ورنه تشریف توبر بالای کس کوتاه نیست." ((حافظ))

هر کسی پنجروزه نوبت اوست." (( دور مجنون گذشت و نوبت ماست... )) ((حافظ))

هیچ بقالی نمیگه ماست من ترشه."

هیچکس نمیگه ماست من ترشه."

 


Ruhi

mastmali!

by Ruhi on

Hame chiro mastmali kardand!


Red Wine

...

by Red Wine on

خانم لادن خانم عزیز،انگاری مطلبِ ما را صحیح نخواندید،جریانِ زیتون و بازرگانان آن در تبریز،تحتِ حکمیتِ حضرتِ ممتاز السلطنه رخ داد و جریانی دگر است و ربطی‌ به محل و ناحیه دگر ندارد.


Anahid Hojjati

Thanks Ari for the new "estelah"

by Anahid Hojjati on

If I had heard this expression before, I must have forgotten it. In any case, it was interesting to read about

ماست و دروازه


Ladan Farhangi

Dears Ari & Red Wine

by Ladan Farhangi on

ماجرای مختارالسلطنه در تهران رخ داده است نه در تبریز ، همراه با بیوگرافی و تصویر مختارالسلطنه    //bia2mail.persianblog.ir/tag/مختارالسلطنه         

Ari Siletz

سلام بر جناب شراب سرخ.

Ari Siletz


 

از توجه شما به این نوشته مختصر سپاسگزارم.  در مورد "حسابیه" کاملا
درست تذکر میفرمائید، و محمد کریم خان میرپنجه ریاست نظمیه و احتسابیه
(گمان می‌کنم شهربانی و شهرداری بقول امروزی)  را به عهده داشته و شاید لقب
مختار السلطنه را تا زمان مظفرالدین شاه کسب نکرد. داستان مربوط به ماست
کیسه کردن به نقل مهدی پرتوی آملی در کتاب "ریشه‌های تاریخی امسال و حکم"
(منبع این نوشته) در بعضی‌ نکات با روایات دیگر مخالفت دارد. مثلا پرتوی
آملی معتقد است که مختار السلطنه در آن زمان حاکم تهران بوده، در حالیکه
برخی‌ معتقدند که او هیچگاه حاکم شهری نبوده. بهر حال، چه چنین و چه چنان،
نویسندگان ماست کیسه کردن را به گردن او انداخته اند و شاید جای شٔکر است
که در هرج و مرج اشتباهات مورخین هنوز لقب "تغار السلطنه" به این فرد لایق و
درستکار نچسبیده.

 


Red Wine

...

by Red Wine on

با سلام به حضورِ جنابِ آری خانِ عزیز .

مرحوم مختار السلطنه ریاستِ عالیه نظمیه کلِ ایران را بر عهده داشتند،خدماتِ شایانی از ایشان در امورِ امنیتی و اجتماعی مملکت،در یادِ مورخین است.در این امورات بیشتر همکاریِ بلدیه با نظمیه امکان پذیر بود،از حسابیه خبر نداریم !

این چنین حادثه‌ای با حضورِ حضرتِ ممتاز السلطنه در شهرِ تبریز اتفاق افتاد ولی‌ به جایِ ماست،زیتون و قیطون بود و فلک بسیار .

کاش وقت فرمودید این کتاب را مطالعه بفرمایید،نامش است :شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران .

با سپاس .

 


Multiple Personality Disorder

از ماست که بر ماست

Multiple Personality Disorder


 

هر بلائی سر ماست همه تقصیر خداست

خُب!  حالا کدام را قبول کنیم؟!  تقصیر خداست یا تقصیر ماست؟ 

 


Ari Siletz

چگونگی‌ تکامل ماست کاسه‌ای به سو‌ی ماست کیسه‌ای در دیوان شمس

Ari Siletz


 

کاسه ارزاق پیاپی شده ست     
کیسه اقبال حرمدان ماست

 

از قرار معلوم حمل جیره ماست سربازی تعداد زیادی کاسه لازم داشته که به منظور صرف جویی در وزن و حجم از آن پس در حرمدان چرمی میریختند.


Faramarz

ماست، ماست، کنگر ماست!

Faramarz


 

هیچ بقالی نمیگه ماستش ترشه!

 

سالی که نکوست از بهارش پیداست

ماستی که ترش از تغارش پیداست 


Mohammad Ala

چند تا نمونه استفاده از ماست

Mohammad Ala


چند تا نمونه استفاده از ماست      

ما ستش ترش کرده                                                                                

ما ستش کشک نیست

ما ستش خامه داره

ماست خوری (پی‌ آله)

ماست ب مال ب صورت

ماست خورد خوابش برد

ماستِ یخ زده (فروزن یوگورت)


P_T_B_A

اقا داریوش

P_T_B_A


کم پیدایید استاد.


P_T_B_A

چاقو

P_T_B_A


این چاقو ماست رو هم نمی بره .


aghadaryoosh

از دید حوزوی

aghadaryoosh


موی را از ماست کشیدن در صورتیکه موی محرم باشد اشکالی ندارد بل مستحب است قبل از آنکه نامحرمی تحریک  شود.


M. Saadat Noury

چند نمونه ی دیگر

M. Saadat Noury


 


مو را از ماست کشیدن
ماست را از مو کشیدن
از سفیدی ماست تا سیاهی زغال
رنگ کسی مثل ماست پریدن
ماستی که ترش است از تغارش پیداست


پندارنیک

و صد البته که...

پندارنیک


از ماست که بر ماست