Sadra

کتاب کوچه

سایت کتاب کوچه، به مناسبت هشتاد و پنجمین زادروز احمد شاملو راه‌اندازی شد.

//www.ketab-kuche.org/

خفن

توضیح معنای واژۀ خفن (به فتح خ و ف ) برای شخصی چون من که از آن استفاده نمی کند سخت است اما نسل جدید این واژه را بوفور در مضامین مختلف برای تمجید از چیز و یا شخصی بکار می برد. 

خفن=بسیار عالی، قابل نمجید، ( به زبان خودمانی : خیلی با حال)

مثال: لامبورگینی یک ماشین جدید داده بیرون خیلی خفن، از اون بچه های خفنه

زمانی مقاله ای از صادق هدایت در رابطه با فرهنگستان خواندم به نام "فرهنگ فرهنگستان" که با خواندن آن معلوم شد بعضی از این لغات جدید در زمانی کوتاه خود را بخوبی در زبان ما نهادینه نموده اند و برخی هم تنها در همان فرهنگ فرهنگستان مکانی برای خودنمایی یافتند و پس از آن فراموش شدند. بازنویسی شوخ طبعی های صادق هدایت در انتقاد از فرهنگستان ممکن است برای دوستان خالی از لطف نباشد ونشان می دهد که حتی زبان شناس برجسته ای مانند او هم ممکن است آیندۀ بعضی لغات را دست کم بگیرد.

 ................

اما فقط برای آنکه هم میهنان گرامی را به ارزش این گنجینۀ قلیل الکمیت کثیر الکیفیت متوجه نماید، مشتی از آن خرمن دانش برگرفته و با چند نکتۀ کوچک که به نظر آورد در این صفحات به معرض استفادۀ عموم می گذارد:

"آویزه=آپاندیس" در لغت به معنی گوشواره آمده است و بهتر بود آپاندیس که گوشواره شکم است شکمواره نامیده شود.

"بالارو=آسانسور" در صورتی که پله و نردبان همین خاصیت را دارند. گویا در زمانی که این لغت وضع شده هنوز آسانسورها پایین نمی رفته اند، به علاوه این لغت فارسی است و مرکب از آسان و سر است یعنی به آسانی سر می خورند.

"بسیج=آماده شدن" در اصل پسیچ است ...!

" پزشک=طبیب" در اصل بزشک - بجشک و بچشک آمده و به ارمنی نیز بزشک است.

"چینه = طبقۀ زمین" در این صورت چینه دان محلی است که طبقۀ زمین در آن است.

"دوراه=چراغ برقی که دارای دو سر مثبت و منفی لست" در این صورت چهار راه چراغ برقی است که دارای چهار سر مثبت و منفی می باشد.

"گردنا=استخوان مکعبی سر زانو" در این صورت باید مکعبنا نامیده شود.

"گویا=منطق" پس لال = فلسفه

"ناو=کشتی جنگی" و سیزده کلمه از آن مشتق شده است. برای رفع نحوست خوب بود کلمۀ ناودان را که به معنی قوطی مخصوص پیچیدن کشتی های جنگی است می افزودند. 

(صادق هدایت) 

یکی از ترجمه

متاسفانه در استفاده رایج معمولا از معادل  "ساختار شکنانه"  استفاده میشود
که نا درست است. البته شانس آوردیم که ترجمه ای اولیه آن "شالوده شکنی"!
جانیفتاد. بعضی مترجمین و نویسندگان همچنین از " ساختار-زدایی" نیز استفاده میکنند.

و در ضمن

خفن = ؟

چه کلماتی اخیراً بفارسی اضافه شده؟

ظرف سی و یکی دو سال اخیر چی اضافه شده؟ اضافه کنین لطفاً، ما دور افتاده ها رو آگاه کنین، ممنون.

خفن = ؟

عُمراً = محاله، هرگز

..................

این را می گویند زبان آوری

ما خودمان هم یک کله پاچه فروشی داشتیم که هر روز برای مردم زبانهای تازه می آورد و دعای خیر نصیب خودش می کرد. دعای خیر ما هم نصیب فرهنگستان که هی واژه از خودش در می آورد. بعضی از اینها مانند تکاور و برد خیلی وقت است که جا افتاده اند و سالهاست که نگارنده از آنها استفاده می کند. به نظر من آنچه خارج کشوری ها را بیشتر از زبان رایج دور می کند کلماتی است که مردم جامعه و بخصوص نسل جدید به زبان اضافه می کند. یک نمونه آن خفن است که تا چند سال پیش از معنای آن بی اطلاع بودم. همچنین ای کاش کلمات بین المللی مانند کامپیوتر و هلیکوپتر را به جای خویش می گذاشتند و به فقر زبان ما در موارد دیگر توجه می کردند و یک سری واژه مانند کافر را هم اخراج می نمودند.

منافق گرامی

من با فرح موافقم که زبان واژگانی را که می پسندد می پذیرد. برخی کلماتی که ما امروزه استفاده می کنیم در همان زمان سیخکی و هیچکی به زبان اضافه شد مانند شهرداری و شهربانی که جای بلدیه و نظمیه را گرفت.

I love Fesenjoon's comment

Dear Sadra, when I read some of the Farsi after revolution, to me it is not that great. They replace words like computer with Farsi words but then again as Fesenjoon noted, they use so many Arabic words. I have a feeling that once IRI is gone, gradually the language will change so people will use again words which are common in many countries such as machine but will not use so many Arabic words.

زبان موجودی زنده است

اگر از کلمه و عبارتی خوشش آید آنرا می‌‌پذیرد و اگر نیاید آنرا بدور می‌‌اندازد. بنابر این  باید و اجباری در کار نیست.در ضمن بسیاری از واژه گان  انگلیسی‌ مرسوم در آمریکا همان واژگان مرسوم در انگلستان دویست سال پیش است!!

پارسی کولا را پاس بداریم

 در زمان رضا شاه فرهنگستانی برای معادل سازی کلمات شروع به کار کرد و  سعی در جایگزینی لغات عربی و یا  غیر فارسی نمود  به عنوان مثال کس نفهمد= محرمانه و سیخکی = مستقیم و دستپاچگی = فوری که مورد استفاده قرار نگرفت

یاد آن طنز افتادم که کسی برای خرید کاندوم به داروخانه رفت و پرسید لطفا یک بسته گایانه بدهید

farsi sazi? really?

گرفتید ما را به خدا. برای من جالبه که چرا فرهنگستان گیر داده به معادل‌سازی واژه های غربی. چون سال به سال، صدا و سیما و مسئولین نظام استفاده از لغات و ترکیبات عربی را دو چندان میکنند.

پس معادل‌سازی اینها چی میشه؟ غدیر، عید سعید، نذورات، عورت، محاسن، حجت‌الاسلام، غیور، استفتائات، مسکوکات، آیت‌الله، کفار، منافق، تکذیب، کذب محض، حاشا و کلا، شهادت، ایثار، میراث، جهاد فی سبیل الله، ...