تا آنجا که حافظه خسته ام اجازه میدهد به شرح مختصری از ستارگانی که از آنها به عنوان رب النوع در شعر نام برده شده می پردازم:
۱ - عطارد، یا [تیر] نزدیکترین سیاره به خورشید و خیلی داغ است و معروف به دبیر فلک
۲-مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی و معروف به قاضی افلاک و [سعد اکبر] است
۳- ژوپیتر یا [خدای خدا یان] نام دیگر این سیاره است
۴- ثریا یا پروین [عقد ثریا] چند ستاره درخشان و بشکل گردن بند است و رنگش طلایی
۵- زمین خودمان سومین سیاره نزدیک به خورشید و یک ماه دارد
۶-زهره یا [ناهید] سعد اصغر و خنیاگر و مطربه فلک است و در ادبیات ما معروف به زهره یا ناهید چنگ زنّ
۷- خورشید [خرمن خورشید] منظور منظومه شمسی است
۸- مریخ یا [بهرام] خدای جنگ و دلاوریست و سرخ رنگ
۹-زوحل یا [کیوان] نحس اکبر است و دومین سیاره از نظر بزرگی در منظومه شمسی است
و بالاخره مینروا خدای عقل که گفتیم [ پای مینروا چو خری در گل است ]
ضمنا برای تیمن و بهره وری از فیوضات حافظ بزرگ به چند بیتی از رشحات او در زمینه این رب النوعها در پایان شعر اشارهای خواهیم داشت.
خر من منظومه
**************
ای تو همه بنیه و بنیان عشق
روی خوشت سلسله جنبان عشق
چیست در این وجه مجرد نظام؟
نظم چسان باشد و ناظم کدام؟
من به کجا و تو و این منزلت
مور کجا و سخن از سلطنت
چرخ زمان بسته به یک موی تو
کلّ جهان گرد سر کوی تو
در خم چوگان تو صد مشتری
زهره نگین تو به انگشتری
طاق ثریا خم ابروی تو
چشمه خورشید رخ و روی تو
جان عطارد ز تف آفتاب
چرخ زنان گشته چو گوی مذاب
زهره به رامشگری و مطربی
عقد ثریا چو زر مغربی
چنگ زنّ سعد به خنیاگری
رخت قضاوت به تن مشتری
دبدبه در کبکبه خاوری
روح سلحشوری و جنگ آوری
قبضه شمشیر فلک را چو باد
بر کفّ مریخ سلحشور داد
نحس زحل دامن کیهان گرفت
نغمه زهره دل کیوان گرفت
تا دل منظومه ما خون شود
سایه جنگ آید و افزون شود
کبکبه و دبدبه کائنات
واینهمه غوغا و خروش حیات
ذرّهٔای از ذرّهٔ ذرات توست
نقطه منقوش به مرآت توست
خرمن منظومه خورشیدی ات
در قبل چرخه جاویدی ات
در نظر آرند اگر دانه شن
دانه ریزیست به طوفان شن
[یعنی منظومه شمسی در مقابل چرخه کاینات مانند دانه شنی است در مقابل طوفان شن]
باز چنین چرخه و این کاینات
با همه حشمت و بسط حیات
واینهمه اسمأ و صفات و ذوات
مانده در افسانه یک ذرّهٔ مات
[یعنی کل کاینات، در درون یک "ذره" شده کیش و مات]
عقل چه دارد که کند کشف راز
راز تو یک کلمه و معنی دراز
جستن ات از راه خرد باطل است
عقل مینروا چو خری در گل است
[مینروا در اساطیر یونان باستان همان خدای عقل است]
ای تو همه بنیه و بنیان عشق
روی خوشت سلسله جنبان عشق
چیست در این وجه مجرد نظام؟
نظم چسان باشد و ناظم کدام؟
جوشش عشق است که جان میدهد
هستی و مستی به جهان میدهد
محمود سراجی م.س شاهد
برویم به سراغ شاعر کبیر مان لسان الغیب تا علت بکارگیری نام رب النوع ها را در شعر بدانیم.
۱- [زهره]. ز چنگ زهره شنیدم که صبحدم می گفت / غلام حافظ خوش لهجه خوش آوازم
باز .در آسمان نه عجب گر به گفته حافظ / سرود زهره به رقص آورد مسیحا را
و باز زهره زهره سازی خوش نمی سازد مگر عودش بسوخت؟ / کس ندارد ذوق مستی می گساران را چه شد؟
۲- عطارد [دبر فلک].ای که انشاء عطارد صفت شوکت توست / عقل کل چاکر طغرا کش دیوان تو باد [طغرا کاری برای زینت است مثل تذهیب]
۳- مریخ [جنگ آور].بیاور می که نتوان شد ز مکر آسمان ایمن / ز لعب زهره چنگی و مریخ سلحشورش
۴- زحل یا (کیوان) و (زهره) نحس اکبر و سعد اصغر
بگیر طره مه طلعتی و قصه مخوان / که سعد و نحس ز تاثیر زهره و زحل است
پایان
محمود سراجی
م.س شاهد
Recently by Mahmoud Seraji | Comments | Date |
---|---|---|
ترانه های فراق ۸ | 18 | Nov 27, 2012 |
ترانه های فراق ٧ | 23 | Nov 21, 2012 |
ترانه های فراق ٦ | 16 | Nov 15, 2012 |
Person | About | Day |
---|---|---|
نسرین ستوده: زندانی روز | Dec 04 | |
Saeed Malekpour: Prisoner of the day | Lawyer says death sentence suspended | Dec 03 |
Majid Tavakoli: Prisoner of the day | Iterview with mother | Dec 02 |
احسان نراقی: جامعه شناس و نویسنده ۱۳۰۵-۱۳۹۱ | Dec 02 | |
Nasrin Sotoudeh: Prisoner of the day | 46 days on hunger strike | Dec 01 |
Nasrin Sotoudeh: Graffiti | In Barcelona | Nov 30 |
گوهر عشقی: مادر ستار بهشتی | Nov 30 | |
Abdollah Momeni: Prisoner of the day | Activist denied leave and family visits for 1.5 years | Nov 30 |
محمد کلالی: یکی از حمله کنندگان به سفارت ایران در برلین | Nov 29 | |
Habibollah Golparipour: Prisoner of the day | Kurdish Activist on Death Row | Nov 28 |
You are that Star!
by Minoospellerberg on Thu Jan 05, 2012 06:40 PM PSTMinoospellerberg
The brightest star in the sky
I claim as you
Cause it shines bright
Just like you - Love, Minoo
سپاس و درود
Mahmoud SerajiThu Jan 05, 2012 02:34 PM PST
سپاس و درود
سلام بر شعرای گرانقدر ونکته بین ما جنابان سعادت نوری و اورنگ و اظهار امتنان از سرکار خانم مینا که منظور مرا از تمثیل رب النوع ها در شعر بخوبی بیان کردند و همچنین سپاس از سرکار خانم دکتر پریدخت عزیز که همیشه مورد عنایت شان هستم ... با تشکر محمود سراجی م.س شاهد
جوشش عشق است که جان میدهد
ParidokhtThu Jan 05, 2012 02:17 AM PST
بسیار عالی چون همیشه ...
چه زیبا رقص ستارگان در چرخهی کاینات را تصویر کردید ... سپاس بیکران استاد گرانقدرم
درود و سپاس
mina64Wed Jan 04, 2012 02:07 PM PST
بنظر من هر کسی باید تمثیل رب النوع ها ی منظومه شمسی را بشرحی که شما در
شعر آورده اید بدانند ، این شعر هم ادبی است ، هم شناخت اولیه از نجوم استب
و هم شناخت رب النوع های اساطیری
thanks
by Orang Gholikhani on Mon Jan 02, 2012 02:02 AM PSTMahmood jan,
As usual very nice and well balanced poem
Orang
Dear Shaahed
by M. Saadat Noury on Sun Jan 01, 2012 01:06 PM PSTThanks for the great read. I will be reading all of your poems from now on and will be looking for the others you have composed.