فارسی

از بی قانونی به قانون مندی

گرچه شاید خنده دار به نظر برسد اما از نگاه من دستگیری چند تن از سران بهاییت گام مثبتی در راستای احقاق حقوق شهروندی بهاییان است. فهم این نکته تنها در صورتی امکان پذیر است که در نظر داشته باشیم بنابر قانون اساسی ایران بهاییت در زمره اقلیت های مذهبی رسمی قرار ندارد. بر همین اساس بهاییان از حقوق مذهبی قانونی اقلیت های مذهبی نظیر حق تشکیلات اجتماعات مذهبی محرومند. با این حال همان قانون اساسی بهاییان را از حقوق شهروندی بهره مند می سازد. در نتیجه قانون اساسی به بهاییان حق داشتن تشکلات مذهبی را نمی دهد اما در عین حال به آنان حق می دهد تا از حقوق شهروندی چون تحصیل، اشتغال و امنیت برخوردار باشند. >>>

درس جغرافیا

مریم دانش آموز کلاس پنج ابتدایی ست و در تنها مدرسه ی دخترانه ی ماسوله مشغول تحصیل است.
مریم در اوقات فراغت عروسک های کوچولو می بافد.
او بافتن عروسک را در مدرسه فراگرفته است.
مریم عروسک هایش را روی تکه مقوایی سنجاق می کند.
بعد از ظهرها که مریم از مدرسه به خانه می آید، عروسک ها را کنار در خانه می گذارد و تا هنگام نماز مغرب و عشاء، روی سکوی پیش روی در، کنار عروسک هایش می نشیند.
>>>

در اردوی «بیگ سِر»*

چادرخواب من کوچک است
چکمه هایم را بیرون می گذارم
صبح که آنها را به پا می کنم
جورابهایم خیس می شوند
به سراپرده ی همسایه نگاه می کنم
و سگی که از پسِ درِ توری
به من پوزخند می زند
>>>

بيداری ملی ايرانيان

از مدت ها پيش، تقويم های رسمی چاپ ايران از يازدهم ارديبهشت به عنوان «روز ملی خليج فارس» ياد می کردند و سايت های دولتی حتی مطالبی دربارهء اين روز داشتند، بی آنکه معلوم شود چه کسی در اين روز «ملی» قرار است چه بکند. اما تا فرا رسيدن اين روز چند حادثه مهم پيش آمد: نخست سفر احمدی نژاد بود به اجلاسيه ای که «کنفرانس کشورهای حاشيهء خليج عربی» خوانده می شد و نشستن او، بعنوان رئيس جمهور ايران، و وزير خارجه اش، منوچهر متکی، در زير تابلوئی که همين نام را اعلام می داشت. اگرچه، پس از روياروئی با جنجال ناشی از اين عمل زشت، سخنگوی دولت اعلام کرد که ترجمهء درست نام اين اجلاس «کنفرانس کشورهای عرب حاشيهء خليج» است و نه «کنفرانس کشورهای حاشيهء خليج عربی»>>>

شب همبستگی

عصر روز جمعه، مراسم شب همبستگی با زندانيان و دانشجويان سياسی، در پی فراخوان «ايرج جنتی عطايی»، ترانه‌سرای نامدار ايران، در مرکز آموزشی کارگران سوئد ABF در استکهلم برگزار شد. به همت کانون نويسندگان ايران در تبعيد، اين برنامه علاوه بر استکهلم، ديروز و امروز در دو شهر ديگر سوئد، گوتنبرگ و مالمو نيز برگزار شد. >>>

رنگ آمیزی چشمان بی رنگ تو

آرام از کنار خانه ی تو گذشتم بی آنکه درش را بزنم .آرام بی آنکه حتی گل های آفتابگردان سرشان را بگردانند و نیم نگاهی به رد پای من بکنند. از کنار نرده های خانه ات که می گذشتم به رنگ آمیزی در و دیوار نگاه کردم و به یاد آن روزی افتادم که برای نقاشی صدایم کرده بودی. ساعت نه صبح بود که زنگ خانه ام را زدی. تازه میز صبحانه را جمع کرده بودم ، فنجان قهوه به دست در را باز کردم .با کلاه حصیری قهوه ای رنگ و لباس کار ایستاده بودی. دوچرخه ات را به نرده خانه تکیه داده بودی باصدای نرمت گفتی هنوز آماده نشده ای؟>>>

امشب لوچیا می رقصد

لوچیا ارام و باهوش و بی سر و صدا و بی جنجال است. وقتی سرش را کلاه میگذارند، لوچیا خاموش می ماند و با دستهایش، با همان دستهای فرز و مهربانش تند و تند چیزی را تکرار می کند که من دقیقاً نمی فهمم و لوچیا نفس عمیقی می کشد و دوباره همان را از سر تکرار می کند و آنقدر تکرار می کند تا بفهمش. وقتی می فمهش و از آنچه بر سرش آمده خشمگین می شوم و فریاد می کشم، لوچیا نفس عمیقی می کشد و ساکت می نشیند. >>>

كاتوليك‌هاي ديروز، مسلمانان امروز

سه سال قبل كاتوليك‌هاي آمريكايي براي انتخاب پاپي دعا مي‌كردند كه مدرن ستيز نباشد و به نص و روح اصول مصوبه در شوراي دوم واتيكان (سال 1965) وفادار باشد. مثلي است كه مي‌گويند خداوند همه دعا‌ها را مي‌شنود ولي بعضي اوقات جواب حضرت باري <نه> است. مسلمانان در آن روزها دستي به دعا نداشتند، ولي شايد بهتر بود آنها هم دعا مي‌كردند.به‌محض اينكه كاردينال راتزينگر سابق <تيارا>ي رهبري كاتوليك‌هاي جهان را بر سر گذاشت، اسقف مايكل فيتز جرالد كه از سوي پاپ جان پل دوم مسوول گفتمان با مسلمانان بود با تقليل منصب به‌كار ديگري گمارده شد و راهبان فرانسيسكن از مذاكراتشان با مسلمانان منع شدند. پنج ماه بعد در دانشگاه ريگنزبرگ پاپ بنديكت شانزدهم اسلا‌م را مستقيما مورد حمله قرار داد.>>>

نه ادوارد سعید! نه برنارد لوئیس!

هنگامی که در سال 1993 به دانشگاه UCLA بازگشتم تا در رشته ی "زبان ها و فرهنگ های خاور نزدیک" درس بخوانم، نظریات پسااستعمارگرایی و بویژه پسانوگرایی باب روز بود، اما من به هیچ یک کششی نداشتم. تجربه ی انقلاب ایران به من درس هایی داده بود که عبارت پردازی های ضد غربی و ضد روشنگری را برایم بی اثر می کرد. هیچگاه از یاد نمی برم یک بار هانس پیتر اشمیت1 استاد آلمانی زبان پهلوی ام نظر مرا راجع به کتاب "خاورشناسی" ادوارد سعید2 جویا شد. میدانستم که او شش سال در هندوستان زندگی کرده تا کاری را که آبراهام آنکتیل د پرون3 فرانسوی، راسموس کریستین راسک4 دانمارکی، ویلیام جونز5 انگلیسی، ابراهیم پورداوود ایرانی و بسیاری دیگر آغاز کردند ادامه بدهد. آن روز برای اولین بار با او از تجربه ی خود در انقلاب ایران سخن گفتم.>>>

خليفه ای ايستاده، پشت به نام های بزرگ

آيت الله خامنه ای در ديداری از فارس و با اشاره به تخت جمشيد سخنانی گفته اند که دليل بسياری از وقايعی را که در طول چندين سال گذشته در ارتباط با ميراث های تاريخی و فرهنگي و طبيعی ما پيش آمده کاملاً روشن می کند. با سخنان ايشان اکنون ديگر به شکلی کاملاً مستند می شود گفت که دولت و حکومتی که زير نظر و تحت کنترل ايشان است نه از روی عدم مديريت، و نه از روی اشتباه و ندانم کاری، بلکه با برنامه ای حساب شده و به طور کاملاً عمدی به نابود سازی گذشته ی فرهنگي و تاريخی ما برخاسته است، چنان که به قول آقای بهشتی، يکی از مسئولين سابق سازمان ميراث فرهنگي، «در ده سال گذشته بيش از هزار سال تخريب انجام شده است». >>>

سی و پنجمین سال

سی و پنج سال پیش دولت وقت ایران بعد از یکسری جلسات و صحبتهای اولیه به دکتر احسان یارشاطر استاد آنزمان دانشگاه ماموریت داد تا تدوین و گردآوری دانشنامه کامل و مدونی را در باره ایران شروع کند. کار در ایران شروع شد وتا چهار سال بعد و تا زمان وقوع انقلاب در ایران کار با بودجه دولت ایران ادامه یافت . پس از انقلاب و با قطع شدن بودجه مربوطه مشکلات بزرگی در سرراه تهیه این دانشنامه قرار گرفت . سرانجام کار به بخش ایرانشناسی دانشگاه کلمبیا منتقل شد و بدون کمکهای مالی دو دولت (دولت آمریکا و ایران) و تنها با کمکهای سازمانهای غیرانتفاعی – موسسات پژوهشی و افراد خیر کار تا به امروز ادامه یافت. کاری بزرگ و در عین حال طاقت فرسا که اگر استقامت و پایمردی پرفسور یارشاطر نبود هیچگاه به انجام نمی رسید >>>

«پرسپوليس»، ساتراپی

اما تأثیر مخرب فیلم در نگاه ساتراپی به مردم «عادی» دور و برش نیست؛ بلکه در نگاه گزینشی و مطلق‌گرای او به هر کسی‌ست که «خودی» (یعنی دوست یا فامیل ساتراپی) نیست. مثلا تظاهرکنندگان ضد شاه در زمان انقلاب یا سربازان ایرانی در جنگ عراق، از دید بصری، سراپا سیاه و بی‌صورت‌اند، بدون کوچک‌ترین نقطه‌ی سفید. ولی از این بدتر تصویر کاملا اهریمنی و غیرانسانی‌ست که ساتراپی از هر کسی که به شکلی به حکومت «سیاه» جمهوری اسلامی ربط دارد می‌دهد: آدم‌هایی با حداقل ممکن فضای سفید در فیگورشان، زنانی چادری و اخمو با صور‌ت‌هایی عین همدیگر و مردانی ریشو و اخمو، همه با اسلحه و باز هم همه دقیقا شکل همدیگر. >>>

دریای مهر

ای نوازشهای تو دریای مهر
ای سرای سینه ات ماوای مهر
داستانهای توبر بالین من
قصه های رستن و نجوای مهر
نغمه های نیمه شبهایت مرا
خوشترین آرامش و آوای مهر
نکته های نغز جاری بر لبت
پایه های عهد پا بر جای مهر
>>>

سی و پنچ گلوله

شهریور شصت و شش از زندان آزاد شدم . سی و پنچ نفر تیرباران شدند . در کنار اسکله ی سنگی زیر باران قدم زدم . هوای تازه و نم نم باران مرا زنده کرد از هر چه میرایی . قدم زدم . صدای تیر خلاصی در ذهنم راه رفت .باران خیسم کرد .روی سنگ بزرگ ایستادم تا موج آب مرا با خود ببرد .مزه ی شور دریا ، شیرینی رها شدنم را حرام کرد . به سی و پنج تیر ، فکر کردم که فضای صبحگاه ، بارانی محوطه ی اعدام را پر کرد .هر گلوله قیمتی داشت . >>>

بالا تر از شعار

خارج کشوری ها می توانند در راستای شراکت در امر سياسی ناظر بر داخل کشور به امکانات و توانائی های عملی خود بيانديشند و برای هموار کردن راهی که به انحلال حکومت اسلامی در ايران بيانجامد در ابعاد کارآمدتر توانائی خود عمل کنند. من، متأسفانه، تأسيس حزب و ايجاد اتحاديه های سياسی را از جملهء اين اقدامات نمی بينم و حتی اينگونه فعاليت ها را موجب عقب افتادن کار و اتلاف انرژی تلقی می کنم. اين احزاب و اتحاديه ها، که نطفه شان در لوله های لابراتواری خارج کشور بسته شده و در فضاهای آزاد و فارغ از وبال بال رشد می کنند، در فردای تغيير رژيم در ايران نخواهند توانست نقشی مؤثر بازی کنند. >>>