فارسی

شاپرکم برگشته!

شاپرک تازه از ایران برگشته و تلفن زده تا خبر بازگشتش را بدهد. صدایش که مثل صدای زندگیست شادم کرد. پرسیدم: چه خبر؟.... باز از گرانی گفت و این که همه اش توی خانه بوده و در گرما جایی نمی رفته و آهان! که در اولین روز ورودش به ایران، توسط گشت توقیف شده!....
پرسیدم: چی؟ آخه واسه چی؟....
- به جرم بدحجابی دیگه!....
- مگه حجاب نداشتی؟....
- چرا! ولی ما فرق داریم!....
- یعنی چی؟....

>>>

ترکمنچای دوم

هدف از مذاکرات بین کشورهای همجوار دریای خزر تقلیل سهم ایران در دریای خزر از 50% طبق قرارداد 1940 به 11% می باشد. درصورت موفقیت این مذاکرات تمامیت ارضی ایران دوباره خدشه دار خواهد شد و ضررات ناشی از آن به مراتب سهمگین تر از قراردادهای ننگین گلستان و ترکمانچای خواهد بود. زیرا که در کل 11% سهمی که برای ایران در نظر گرفته شده منابع نفتی وجود ندارد و در نتیجه عقد قرارداد جدید دست ایران از تمام منابع عظیم خزر کوتاه خواهد شد. دو مقاله زیر تفسیری در این مورد به کوشش تیمسار آریان پور و آقای سازگارا می باشد که مکمل یکدیگر می باشند. مقاله آقای سازگارا موقعیت فعلی را ترسیم می کند و مقاله تیمسار آریان پور تاریخچه خزر و موقعیت آن در دوره پهلوی را. آمار ارائه شده تکان دهنده هستند. اگر دست روی دست بگذاریم و از این فاجعه جلوگیری نکنیم عواقب آن دامنگیر چندین نسل آینده خواهد بود. متاسفانه اکثر ایرانیان از این خطر آگاه نیستند.>>>

چکامه ی روشن آشیانه

همگان گفتند:
شاید که مرا
درنگ ِ این سروده
به آشیانه ی اشتیاق ام
مگر نشانه ی روشنی گردد،
و من رفتم
از پی آن چکامه ی شاد و
آن دگر همزاد ِ آینه. >>>

چندهمسری در ادبیات ایران

چندهمسری در ادبیات ایران، را به طور مثال در"خسرو و شیرین" نظامی داریم، توجه داشته باشید که چون در ایران آقایان همیشه مقدم اند، اسم خسرو خان قبل از نام شیرین خانم می آید، در داستان "خسرو و شیرین" زنهای دیگر همه در مه و غبار به سر می برند و فقط از مریم می شنویم و دسیسه هایش برای ملکه و یا سوگلی شاه باقی ماندن و سر به نیست کردن هووها. از آن طرف شیرین پس از آن که به همسری خسروپرویز در آمد، در قصری وسط بیابان (انها که قصرشیرین را دیده اند می فهمند چی می گویم) زن دوره ی شکار خسروخان شد. یعنی خسرو پرویز گه گاه برای شکار و یا به بهانه شکار به آن منطقه می آمد و جلوس می فرمود. شیرین در آن غربت و برهوت برای رفع تنهایی با جوان هنرمندی گرم گرفته بود تا این که فضول ها و فتنه ها به شاهنشاه خبر دادند که چه نشسته ای زنت با فرهاد گرم گرفته و شاهنشاه هم با حقه ای فرهاد را از سر راه خود برداشت. یعنی چند همسری وجود داشت ولی فقط برای آقایان و هر آقای ایرانی هم سلطان خانه ی خویش است دیگر! >>>

دوئیت تهرانی/شهرستانی

رز آرا در مجموعه اشعارش نامی از تهران نمی برد بلکه برای اشاره به تهران از واژه یا دال پایتخت استفاده می کند. واژه پایتخت در شش شعرکتابش هنوز مرا نیافریده اند (1382) که شامل شصت ونه قطعه است آمده است. تفاوت دال پایتخت با دال تهران در این است که "پایتخت" مثل "تهران" تنها نامی خنثی نیست بلکه مفهمومی مولد است. دیگر اینکه "پایتخت" مثل "تهران" واژه ای معصوم نیست، بلکه به ستمی تاریخی اشاره دارد. زیرا تاریخمندی خاصی را در ارتباط با گفتمان قدرت برملا می کند و نشان می دهد که تهران مرکزی است که مفهوم شهرستانی در تقابل با آن ساخته می شود. دال "پایتخت" تهران را نه تنها به عنوان یک شهر بلکه به عنوان مرکزیتی که بر مبنای تخت و تاج ساخته شده معرفی می کند."پایتخت" تاریخ آقا محمد خان قاجار را به یاد می آورد و اینکه مرکزیت تهران بر اساس خشونت قومی-ناسیونالیستی قدرت استوار شده. چهره ی آقا محمد خان—عقیم بودن و خشونتش—لایه ها، خشونت، و ارزشهای نهفته فرهنگ مردسالاری و قبیله ای را که در خشونت، جنگ طلبی، کشتار و انتقام جویی، و هجوم ریشه دارد هویدا می کند.>>>

کورش و عصبانيت کمونيستی

يکی از دوستان جوانم از تهران آدرس مقاله ای را روی اينترنت برايم فرستاد، در يکی از سايت های حزب کمونيست کارگری، با عنوان «گرامیداشت روز کورش، نوستالژی رژیم گذشته! مردم نه ایران اسلامی و نه ایران اهورایی نمی خواهند!» (بگذريم که منفی در منفی مثبت می شود و اين عنوان معنای عکس بخود می گيرد. اما به ما چه، ما که معلم ديکته و انشای کسی نيستيم). باری، و به همراه اين مقاله يادداشتی فرستاده بود مبنی بر اين که مقاله مال هفتم آّبان سال پيش است اما يکی دو نفر را می شناسم که از هواداران حزب کمونيست کارگری هستند و امسال مقاله را تکثير و در هر کجا که توانسته اند پخش کرده اند تا ـ لابد، به خيال خودشان ـ جلوی عشق و علاقه مردم را به کورش بگيرند و آن ها را از «ناسيوناليست» شدن نجات دهند. مقاله را که خواندم قيافۀ دوست گرامی خانم آذر ماجدی را در حين نوشتن آن مجسم کردم و بی اختيار به ياد آقام علی مرحبا افتادم. >>>

عشق عمومی

طبیعی است که متاسف باشم از آنچه اتفاق افتاده است. هرگز فکر نمی کردم به این زودی ها از زمانه جدا شوم. برای خودم یک زمان 5 ساله قائل شده بودم. زندگی ام به 5 ساله ها تقسیم شده است. این بار قرار این بود که این دوره کوتاهتر شود. به اجبار. انتخاب من نبود. از کانادا که برگشتم با طرحی نو آمده بودم تا زمانه را در کانادا پایه گذاری کنم. هیات نظارت زمانه بدون اینکه این طرح را باز کند یک هفته بعد بدون حضور من تصمیم گرفت که ساختار زمانه را دگرگون کند. پیام آن از همان روز اول روشن بود. اما من عمدا نخواستم آن پیام را عمده کنم. من دلایل متعدد داشتم که تصمیم هیات نظارت یا بورد زمانه کارشناسی نشده و شتابزده است. دلایل قاتع کننده نیست و روش اجرا نیز مناسب نیست. خواستم تا طرح کتبی شود. شد. اما ایرادها کمتر نشد. تمام این ماجرا 20 روز طول کشید. آنها در 9 اکتبر جلسه گذاشتند در 10 اکتبر ضمن دیداری برای قهوه خوردن از سوی رئیس بورد و مدیر پرس نو به من شفاها ابلاغ شد.>>>

این روزهای من

دیروز وقتی کارولاین از زندگی ام پرسید گفتم : بهتر از دیروزم هستم و برای یک لحظه دست از کار کشیدم و با خودم زمزمه کردم چه خوب ! وقتی میشل با خنده گفت : این جا رو بیشتر از کشورت دوست داری ؟ گفتم نه ! این جا هم بدی های خودش را دارد ولی اگر صادقانه بخواهم جواب بدهم آره ! این جا رو ترجیح می دهم چون به خوبی دارد زیر و رویم می کند و بیشتر از همه این تنهایی خودخواسته باعث رشدم شده که از این بابت خیلی خوشحالم .کی می توانستم در ترافیک فکرهای به هم ریخته و آشفته تهران فرصت بازپروری خودم را داشته باشم ؟ . به همه کارهایم به موقع می رسم .به وقت مریضی می دانم چه باید بخورم و چه نباید .به وقت درس خواندن حواسم به درس و مشقم است نه بازی با افکار احمقانه و بیهوده . به وقت خرید دقیقا مواظب این هستم که چه بخرم که واقعا به دردم بخورد و چه نه .در بازی های پرخاشگرانه شرکت نمی کنم چون این کار در این جا معنی درستی به دست نمی دهد . >>>

دیار حبیب، بلاد غریب

فرهنگ دانشگاهی ایران در کف شیر نر خونخواره "عدم امانت علمی" گرفتار است ولی ناامید نشویم که تسلیم و رضا تنها چاره ما نیست. چاره جدی گرفتن بیماری و یافتن مداوای اساسی است نه حمله به علائم مرض. البته نخست باید عمق فاجعه را وجدان کنیم، که با دو رسوائی اخیر دکتری مجعول وزیر مملکت و مقاله علمی "ببر و بچسبان" مدرس دانشگاهی که کارش تربیت مدرس دانشگاه است نباید کار سختی باشد. بدتر از وزیر متقلب مدافعان اویند که بجای سرافکندگی در کنج اعتذار آب را گل آلود و شهر را شلوغ کرده و برای دستمال یک مدرک مجعول میخواهند قیصریه همه مدرک داران را به آتش بکشند. آنان که رایت اخلاق و معنویت را در مجامع بین المللی بلند و جهانی را موعظه میکنند بدانند که توجیه و تبریر این نادرستی ها در بالاترین سطوح مملکت از نظر ها پنهان نیست و دور نیست که از عطار پر گو بپرسند که این مشک چرا خود نمیبوید؟ >>>

منشور کورش بزرگ

بمناسبت بزرگداشت روز کورش کبیر که امسال بخاطر نزدیکی آن با روز Halloween ما هردو را با هم جشن خواهیم گرفت که خرجمان کمتر شود، خواستم در مورد "لوحه کورش" که به آن "سیلندر کورش" نیز میگویند قدری با هم صحبت کنیم. اخیراً حتماً با خبر شدید که یک خبرنگار نشریه اشپیگل آلمان بنام شولتز نقل قول کرده بود از قول تاریخشناس آلمانی کلاوس گالاس که او هم به استناد به گفته های یک استاد تاریخ دیگر آلمانی بنام جوزف وایزهوفر ادعا میکند که بله "کورش، یک پادشاه دوران امپراطوری ها و کشور گشائی ها نمیتواند اولین منشور حقوق بشرو آزادی ادیان را شخصاً صادر کرده باشد چون او شاه کشوری بوده که مردمش از ترس باید پای او را میبوسیدند"، و اضافه میکند که "این یک دروغی است که محمد رضا شاه در 1971 در جشنهای دوهزارو پانصد سال شاهنشاهی علم کرد!" >>>

خانم سفیر

خانم مهرانگیز دولتشاهی، خواهرزاده صادق هدایت و اولین زنی که در ایران سفیر شد، در سن نود یک سالگی به دنبال یک بیماری طولانی درگذشت. مهرانگیز دولتشاهی متولد سال ١٢٩٦ در اصفهان است. خانم دولتشاهی در سال 1354 یه مقام سفیری منصوب شد و به دانمارک رفت و تا زمان انقلاب در همین مقام بود. مهرانگیز دولتشاهی تنها اولین و زنی است که در تاریخ ایران به مقام سفیری نائل شد. پس از انقلاب مهرانگیر دولتشاهی ساکن پاریس شد و در طول اقامت سی ساله اش در پاریس "انجمن فرهنگ ایران" که یکی از قدیمی ترین و معتبرترین انجمنهای فرهنگی ایرانیان است را بنیانگذاری کرد. او با گذاشتن جلسات سخنرانی برای پژوهشگران و فرهنگ دوستان ایرانی، فعالیت های فرهنگی خود را پیگیری می کرد. مهرانگیز دولتشاهی در سال 1997 از طرف "بنیاد پژوهش های زنان" به عنوان "بانوی برگزیده سال" در پاریس مورد تقدیر قرار گرفت. کتاب "جامعه، دولت و جنبش زنان ایران" 1381 یکی از آخرین آثار خانم دولتشاهی است.>>>

برابری خواهی

به نظر من، در درون فرهنگ ايرانی ما، بهترين، مهمترين و مؤثرترين نقطه ی شروع استناد کردن به تنها سند رسمی و معتبر ملی ما است که می تواند همچون ميثاقی انسانی ما را به راه مستقيم پيشرفت برساند. و اين همان سندی است که با نام «منشور کورش بزرگ» در جهان شناخته می شود. اين منشور، علاوه بر دارا بودن همه ی مفاهيمی که در ارتباط با مسايل حقوق بشر جهانی قرار دارند (هرچند در اشکال ابتدايي اين حقوق)، واجد اين بالقوگی هم هست که می تواند، در متن فرهنگ ملی ما، کارساز مشکل و مسئله ی زن در جامعه ای سنت زده امروز باشد، و همچون پايه و مايه ای برای بازسازی قوانين آينده ی مربوط به حقوق انسان ها و حقوق زنان ما بکار گرفته شود.>>>

خطرناک برای کی؟

اخيراً، هربار که مطلبی در مورد «نوانديشان دينی» (يا به قول آقای دکتر سروش، «روشنفکران دينی»)، و مخالفت مستمر آنان با «سکولاريسم» می نويسم، با اين پرسش گروهی از خوانندگانم مواجه می شوم که چرا، در عين نشان دادن موارد اين مخالفت، توضيح نمی دهيد که چگونه است که اين آقايان، برای آسان تر شدن کار نوانديشی شان، هيچ کدام کمر همت به بيان دلايل ابطال حکومت اسلامی و ولايت فقيه نمی بندند، و هرگاه که به اين مطلب می رسند بلافاصله رو بر می گردانند و از ورود به دايرهء اينگونه بحث ها خودداری می کنند. چرا اين انديشمندان، مرتباٌ، با سر و هم کردن استدلال هائی سخت ضعيف، سکولاريسم را نفی می کنند؟ مگر سکولاريسم حرفی خلاف عقايد آنان می زند؟ مگر باور مذهبی را نفی می کند؟ مگر کاری به کار اهل مذهب دارد؟>>>

گام بعدی

این مجموعه برای خرد کردن اعصاب خانم ها در قرن بیست و یکم تهیه نشده است بلکه در ابتدا نگاهی داریم به تاریخ حرمسراداری در ایران و سپس با هشیاری کامل از این که قرار نیست نه فیلم هنری ببینیم و نه فیلمی از وضعیت فعلی ایران، به تماشای فیلم مستند "چهار همسر و یک شوهر" که بر اساس زندگی یک روستایی چهار زنه تهیه شده است می نشینیم. فیلم به درد تحقیقات مردم شناسی و انسان شناسی و دیدن در جمع های کوچک تخصصی می خورد و معلوم نیست چرا بانوی فیلمساز متعهدی از سوئد راه افتاده است و در روستایی گمنام یک مرد چهار زنه پیدا کرده است و از زندگی چهارزنه ی او فیلم مستندی تهیه کرده است؟ آیا این فیلم سندی از زندگی زن ایرانی است؟ آیا آن مرد روستایی چهارزنه، نماد همه ی مردان ایرانی است؟ آیا زندگی همه ی ایرانیان به این گونه است؟>>>

تیر و کما ن

هنگام رفتن است
گفت و انگشت سرد مرطوبش
بر مهره پشتم لغزید
نه، نه ،اشتباه آمده ا ی
من هنوز جوانم و هزاران آرزو
”مقاومت بی اثر است“
می بایست این آتش را بر فراز کوهستانها روشن کنم >>>